ارزیابی برخی لاین های موتانت برنج (Oryza sativa L.) تحت تنش شوری از طریق صفات زراعی، فیزیولوژیک و آنزیمی

امروزه تنش شوری امنیت غذایی و پایداری تولیدات کشاورزی را تهدید می کند. پاسخ گیاهان به تنش شوری نیز همواره یکی از موضوعات مهم مطالعات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بوده است. به منظور ارزیابی لاین های موتانت از نظر صفات زراعی، فیزیولوژیک و آنزیمی تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار با استفاده از خاک شالیزار و تنظیم شوری آن در گلدان اجرا شد. در این آزمایش از چهار لاین موتانت (MLST۱، MLTH۱، MLTH۲ و MLTH۳) به همراه دو شاهد متحمل (دیلمانی و نونابوکرا) و دو شاهد حساس (IR۲۹ و سپیدرود) استفاده شده و در سه سطح شوری (صفر، چهار و هشت دسی زیمنس بر متر) برخی صفات زراعی، فیزیولوژیک و آنزیمی آنها مورد ارزیابی قرار گرفت. بر­اساس نتایج، بیشترین میزان پرولین در سطح شوری چهار دسی زیمنس بر متر در موتانت MLTH۲ حاصل گردید که نسبت به شرایط عدم تنش شوری بیش از ۳/۱ برابر افزایش نشان داد. از طرفی کمترین میزان صفت مذکور نیز در شرایط عدم تنش شوری در موتانت MLTH۱ به دست آمد. بیشترین و کمترین میزان مالون دی آلدهید به ترتیب در سطح شوری چهار دسی زیمنس بر متر و عدم تنش شوری مربوط به ژنوتیپ MLTH۳ بود. بر­اساس نتایج، بیشترین میزان فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز به ترتیب مربوط به موتانت MLTH۲ در شوری چهار دسی زیمنس بر متر و کمترین آن مربوط به موتانت MLST۱ در شوری هشت دسی زیمنس بر متر بود. در شرایط عدم تنش شوری بیشترین میزان عملکرد شلتوک در رقم شاهد حساس به شوری سپیدرود حاصل گردید. در مقایسه، پس از اعمال تنش شوری کمترین کاهش عملکرد در موتانت MLTH۲ به دست آمد. در مجموع و بر­اساس نتایج صفات بیوشیمیایی و عملکرد، ژنوتیپ MLTH۲ به عنوان بهترین لاین متحمل به شوری شناسایی و برای مطالعات تکمیلی آینده پیشنهاد می شود.

Keywords:

Chlorophyll , Electrolyte leakage , Proline , Rice , Salinity , برنج , پرولین , شوری , کلروفیل , نشت الکترولیت