الگوی مناسب برای تدوین قانون آیین دادرسی اداری در ایران و ضرورت آن؛ نظام فرانسوی یا انگلیسی؟

چکیده گسترش حوزه فعالیت های دولت موجب افزایش اختلافات بین دولت و افراد شد که نیاز به حل و فصل داشت. اما ماهیت خاص این نوع دعاوی از جمله فنی و تخصصی بودن، نیاز به سرعت در رسیدگی و توجه به مقتضیات اداری- اجرایی و منافع عمومی ایجاب می­کرد که این گونه دعاوی در مراجعی خاص و مجزا از دادگاه های عمومی رسیدگی شود. متاسفانه علیرغم مزیت هایی که این مراجع دارند، قانونگذار ایران بدون توجه کافی به ماهیت ترافعی آن ها و اصول حقوقی، این مراجع را تاسیس کرد؛ به گونه­ای که می­توان گفت یکی از ایردات و شاید سرمنشا بسیاری از ایرادات وارد بر آن ها پراکندگی و عدم انسجام  این مراجع است. لذا تدوین قانون تشکیلات و آیین دادرسی اداری واحد برای این مراجع امری ضروری است. استفاده از تجارب کشورهای دیگر و بخصوص نظام حقوقی کشورهایی که متناسب با نظام حقوقی کشورمان باشد، کمک شایانی به این مهم خواهد کرد. بررسی منشا شکل­گیری و ساختار مراجع اختصاصی اداری در ایران و مقایسه آن با نظام انگلیس و فرانسه نشان می­دهد که اقدامات صورت گرفته در نظام انگلیس می­تواند الگویی مناسب تر برای اقتباس راه­حل­های مناسب در جهت انسجام مراجع اختصاصی اداری باشند؛ به گونه­ای که می­توان گفت وضعیت کنونی مراجع اختصاصی اداری در ایران تقریبا همان وضعیت مشابه دیوان­های اداری انگلیس در دهه ۱۹۵۰ را دارد که حقوقدانان این کشور به فکر انسجام دیوان­های مزبور افتادند. اقدامات صورت گرفته در این کشور از آن زمان تاکنون، تجربه مناسبی برای انسجام مراجع اختصاصی اداری خواهد بود.

Keywords:

Special administrative tribunals , Unified procedures rules , Fair trial principles , واژگان کلیدی: دادگاه های اختصاصی اداری , دادرسی اداری , نظام وحدت رسیدگی­ها , نظام ثنویت رسیدگی­ها