بررسی ارتباط بین خشکسالی هواشناسی و خشکسالی هیدروژئولوژیکی در یک منطقه خشک (مطالعه موردی: دشت ششده و قره بلاغ)

آب های زیرزمینی یکی از مهم ترین منابع تامین کننده آب بخش کشاورزی دشت ششده و قره بلاغ می باشد که در سال های اخیر، با افزایش بهره برداری بی رویه و شرایط خشکسالی، فشار جدی بر این منابع وارد شده است. در تحﻘیق حاضر، به منظور بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی، به ترتیب از شاخص های SPI و GRI استفاده شده است. برای محاسبه شاخص SPI، از آمار بارندگی ۸ ایستگاه باران سنجی و سینوپتیک و همچنین برای محاسبه شاخص GRI، از تراز سطح ایستابی ۱۴ چاه پیزومتری با طول دوره آماری مشترک ۲۱ سال، از سال ۱۳۷۲۱۳۹۳ استفاده شد. ترسیم هیدروگراف واحد نشان می دهد سطح آب زیرزمینی در پایان دوره آماری نسبت به سال ۱۳۷۲، به میزان ۹۷/۳۶ متر افت داشته و میزان متوسط افت سالانه ۷۶/۱ متر است. تحلیل همبستگی پیرسون بین خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی با ضریب تعیین ۴۹ درصد، در سطح اطمینان یک درصد نشان داد که خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی بین ۲۴ تا ۴۸ ماهه بر روی منابع آب زیرزمینی داشته است. نتایج پهنه بندی خشکسالی هیدروژئولوژیکی نشان داد که در ابتدا شرایط ترسالی بر آبخوان حاکم بوده، اما از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۶، از شدت دورههای ترسالی کاسته شده و وضعیت آبخوان در حالت نرمال قرار دارد. از سال ۱۳۸۷-۱۳۸۸ تا پایان دوره آماری، شدت دوره های خشکسالی شدید افزایش می یابد تا اینکه از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، خشکسالی ها در بیشتر مناطق آبخوان گسترده شده اند. ازاین رو، در چنین شرایط بحرانی، حفظ تعادل آبخوان امری ضروری به نظر می رسد.

Keywords:

خشکسالی هیدروژئولوژیکی , خشکسالی هواشناسی , هیدروگراف واحد , GIS , دشت ششده و قره بلاغ