تصویرسازی حماسی در شاهنامه فردوسی و دیوان متنبی مطالعه موردپژوهانه: تصویر خون در میدان نبرد

با آنکه فردوسی و متنبی با دو انگیزه کاملاً متفاوت، یکی ملی و دیگری مدح و ستایش حاکمان، به خلق آثار حماسی پرداخته اند، با مقایسه تصویرسازی های آنان از صحنه های خونین نبرد؛ به نقاط اشتراکی برمی خوریم که به اشکال مختلف از جمله توارد، استفاده از الگوهاى کلیشه‏اى، تأثیرپذیرى فردوسى از شعر متنبى و یا شاعران قبل از او، قابل تفسیر است. اما تفاوت اساسی کارشان در این است که حکیم طوس با انگیزه ای ملی دست به خلق شاهنامه زد و از آنجایی که مخاطبان وی، مردم کوچه و بازار بودند در تصویرسازی خویش از پرده‏هاى حماسی، بیشتر از تشبیه و کنایه و کمتر از استعاره، استفاده کرده است. در حالی که متنبی برای جلب رضایت امیران و حاکمان درباری، مجبور به تصنع و استفاده از استعاره شده، لذا معانی پیچیده و دور از ذهن مردم عامی، در سراسر تصویرسازی های حماسی او موج می زند.

Keywords:

فردوسی , شاهنامه , متنبی , خون , ادبیات تطبیقی , نقد ادبی