شناسایی جوامع فیتوپلانکتونی، وضعیت کیفیت آب و تغذیه گرایی در مخزن کارون ۴

زمینه و هدف: یکی از مشکلات عمده اکوسیستم­های آبی، تغذیه­گرایی یا غنی شدن آب از مواد مغذی است. در تحقیق حاضر که در سال ۱۳۹۸ در مخزن کارون ۴ در دو فصل بهار و تابستان انجام شد، جوامع فیتوپلانکتون بررسی شد. مواد و روش ها: مقدار کلروفیل آ و ۱۹ پارامتر فیزیکوشیمیایی آب در ۲۶ ایستگاه در سطح مخزن اندازه گیری و تحلیل شد. تحلیل های آماری داده­ها در نرم­افزار SPSS انجام شد. به­منظور بررسی شاخص­های زیستی از دو شاخص سیمپسون و شانون- وینر و برای تعیین وضعیت تروفی دریاچه از شاخص وضعیت تغذیه­گرایی (TSI)استفاده گردید. یافته ها: از بین ۳۵ جنس شناسایی شده، جمعیت های فیتوپلانکتونی اغلب به جنس های Nephrocitium، Oonephris، Peridinium، Pyrophacus، Dinobryon، Cyclotella، Diatoma و Chlorella تعلق داشتند. هم­چنین تعداد جمعیت ها در فصل تابستان بیشتر از بهار بود. شاخص های تنوع زیستی سیمپسون و شانون-وینر نیز به­ترتیب برابر با ۰۳۱/۰± ۸۳۵/۰ و ۱۷۴/۰±۰۱۰/۲ در بهار و ۰۴۱/۰±۸۱۹/۰ و ۲۱۲/۰± ۰۲۸/۲ در تابستان به­دست آمدند. وضعیت تغذیه گرایی در دریاچه مورد­مطالعه با توجه به شاخص TSI در دامنه یوتروفیک (۵۰-۷۵) قرار داشت. تحلیل مولفه های اصلی نشان داد که در فصل بهار ۶ مولفه با ۸۴۷/۸۰ درصد و در تابستان ۸ مولفه با ۲۸۷/۸۳ درصد از تغییرات در تحلیل باقی مانده بودند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که وضعیت مخزن کارون ۴ به­عنوان یک منبع آبی مهم در ایران در وضعیت یوتروف قرار دارد. این امر ممکن است به­دلیل افزایش دما در فصل بهار و تابستان، رشد جمعیت های فیتوپلانکتونی و افزایش مقدار یون ها ناشی از ورود فاضلاب های صنعتی و کشاورزی باشد که به وضعیت یوتروف در مخزن منجر می شود.

Keywords:

Karun ۴ reservoir , Physicochemical parameters , Phytoplankton , Trophic Status Index (TSI) , Principal Component Analysis (PCA) , مخزن کارون ۴ , پارامترهای فیزیکوشیمیایی , فیتوپلانکتون , شاخص وضعیت تغذیه گرایی (TSI) , تحلیل مولفه های اصلی (PCA)