بررسی عملکردهای مهندسی باد در عناصر معماری بومی سیستان و سایر مناطق گرم و خشک ایران

معماری در مناطق مختلف بیانگر ارتباط تنگاتنگ معماری بومی با محیط جغرافیایی آن منطقه است . بهره گیری از جنبه های اقلیمی برای ایجاد شرایط محیطی مناسب ، رکن اولیه معماری بومی ایران است . با توجه به اقلیم در نواحی مختلف به ویژه در مناطق گرم و خشک ، عناصر معماری به اشکال و انواع مختلفی ساخته شده اند. یکی از مهمترین عناصر موجود در طبیعت باد است . ایرانیان نه تنها با مهارت توام با نوآوری توانسته اند بر شرایط سخت اقلیمی غلبه کنند بلکه با بهره گیری از انرژی باد توانستند آن را در جهت رفع نیاز و ایجاد آسایش بکار ببندند که برخی مناطق ایران مانند سیستان به دلیل بادخیز بودن خلاقیت های منحصر به فردی را در راستای مهندسی کردن باد به نمایش گذاشتند. از این رو در این پژوهش سعی بر آن است که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی کارکردهای مختلف باد در ابنیه و عناصر بومی ایران مورد بررسی قرار گیرد. نتایج بدست آمده نشان می دهد که به طور کلی رایج ترین عملکردهای باد در عناصر معماری ایران، خنک کردن و تهویه هوا، خنک نگه داشتن مواد غذایی ، قابل شرب نگه داشتن آب و خشک کردن محصولات باغی است که البته معماران و سازندگان سیستانی با نبوغ خود از انرژی باد در جهت آسیاب کردن غلات و بیرون کشیدن آب چاه نیز بهره بردند.

Keywords:

مهندسی باد , سیستان , آسباد , معماری بومی , باستان شناسی مناطق گرم و خشک ایران