تبیین تاثیر رفتار قلمروپایی ساکنان سکونتگاه های غیر رسمی بر شکل گیری الگوی مسکن (نمونه مطالعاتی :محلات بانبور، بان برز، سبزی آباد، ایلام)

این پژوهش باهدف بررسی ارتباط بین ویژگی های کالبدی مسکن در سکونتگاه های غیر رسمی و رفتار قلمروپایی ساکنان سکونتگاه های غیر رسمی شهر ایلام (محلات بانبور، بان برز و سبزی آباد) انجام شده است. در راستای این هدف، محلات حاشیه نشین شهر ایلام به عنوان یکی از مناطق با بالاترین نرخ حاشیه نشینی در کشور جهت مطالعه میدانی انتخاب شده اند . سوالات پژوهش از نوع چیستی و چرایی است. مدل مفهومی پژوهش بر مبنای مطالعات نظری و مصاحبه های کیفی عمیق بر اساس روش تئوری زمینه ای تدوین و تدقیق شده است. مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با ساکنان محلات حاشیه نشین شهر ایلام انجام شده و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافته است. یافته های حاصل از بخش کیفی نشانگران است که مباحث فرهنگی و اعتقادی ، حفظ قلمرو شخصی ، مفاهیم اقتصادی،ابعاد اجتماعی عوامل مداخله گر و حس مالکیت، محرمیت مفاهیم اثرگذار بر رفتار قلمروپایی ساکنین می باشند. سپس برمبنای روش پیمایش و سنجش کمی، وزن و اهمیت مفاهیم شناسایی شده، بر مبنای آرای متخصصین معماری و شهرسازی شهر ایلام ارزیابی و واکاوی شده است. جهت تعیین روابط بین متغیرها و تجزیه وتحلیل یافته های حاصل از پرسشنامه ها از روش آماری SPSS۲۶ استفاده شده است.نتایج تحلیل ها نشانگران است که معیارهای اثرگذار بر ویژگی های کالبدی مسکن محلات حاشیه نشین مبتنی بر رفتار قلمروپایی ساکنان را می توان در ابعاد مکان یابی قلمرو و عرصه عمومی، مفاهیم اجتماعی، مفاهیم فرهنگی، مفاهیم اقتصادی ، مفاهیم کالبدی و مفاهیم ادراکی بررسی نمود. مبتنی بر ارزیابی متخصصین، مفاهیم اقتصادی بالاترین میانگین رتبه را دراین ارتباط به خود اختصاص داده اند. اصول زیبایی شناسی فضای درونی خانه ، نظم و قانون ، اجرای قوانین ، تناسب فضای کالبدی با نیازها و خواسته های ساکنان نیز به ترتیب کمترین میانگین رتبه و اهمیت را در تبیین ویژگی های کالبدی مسکن مبتنی بر رفتار قلمروپایی ساکنین داشته اند .توجه به این مفاهیم می تواند منجر به ارتقا کیفیت مسکن در محلات حاشیه نشین مبتنی بر رفتار قلمروپایی ساکنان گردد.

Keywords:

مولفه های کالبدی , مسکن , رفتار قلمروپایی , مناطق حاشیه نشین , شهر ایلام