اثر محلول پاشی هورمون سیتوکینین بر عملکرد و صفات مورفوفیزیولوژیک ارقام آفتابگردان در تاریخ کاشت دیرهنگام

به منظور بررسی اثر هورمون سیتوکینین برصفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ارقام آفتابگردان در دو تاریخ کاشت مختلف، آزمایشی در دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. دو تاریخ کاشت ۱۵ بهمن و ۱۵ اسفندماه (کاشت به هنگام و دیرهنگام)، به عنوان عامل های اصلی و محلول پاشی غلظت های هورمون سیتوکینین (صفر و ۵۰ میکرومولار در لیتر از منبع کینتین) و ارقام آفتابگردان (پروگرس، لاکومکا، شمس، اسکار و قاسم) به صورت فاکتوریل به عنوان عامل های فرعی در نظرگرفته شدند. برهمکنش تاریخ کاشت، محلول پاشی هورمون و ارقام آفتابگردان بر بیشتر صفات معنی دار بود، به طوری که کاشت دیرهنگام، سبب کاهش تعداد دانه در طبق، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، زیست توده، عملکرد و درصد روغن، شاخص کلروفیل، محتوی آب نسبی، شاخص سطح برگ و هدایت روزنه ای شد. کاربرد سیتوکینین سبب بهبود صفات مورد مطالعه در هر دو تاریخ کاشت شد. درکاشت دیرهنگام، عملکرد دانه تحت تاثیر هورمون در ارقام لاکومکا، پروگرس، شمس، اسکار و قاسم به ترتیب به میزان ۲۴، ۲۲، ۳۳، ۵۶ و۴۲ درصد افزایش یافت. رقم لاکومکا و پروگرس در هر دو تاریخ کاشت دارای بالاترین عملکرد دانه و روغن بودند. کاربرد سیتوکینین در کاشت به هنگام و دیرهنگام عملکرد دانه (به ترتیب ۱۱ و ۲۴ درصد) و عملکرد روغن (به ترتیب ۲۷ و ۳۴ درصد) رقم لاکومکا را در مقایسه با عدم کاربرد هورمون افزایش داد. لذا به نظر می رسد به طورکلی محلول پاشی کینتین توانست اثرات منفی تنش گرما را با بهبود صفات مورفوفیزیولوژیکی و بهبود عملکرد دانه و روغن تعدیل بخشد.

Keywords:

درصد روغن , تنش گرما , شاخص کلروفیل , کینتین , عملکرد دانه , هدایت روزنه ای