تحلیل کاربردشناختی سازوکارهای ادب ورزی در مفاهیم اخلاقی نهج البلاغه

کاربردشناسی یا پراگماتیس مطالعه ای درباره ارتباط میان ساختار زبان و کاربرد آن است. یکی از مهمترین مولفه ها برای تحلیل کاربردشناختی متون، شناسایی شاخص های ادب ورزی است که هدف آن کشف شیوه های ادب ورزی و به گویی و نقش آن ها در انعکاس مفاهیم ضمنی است. از آنجا که مفاهیم ضمنی در کاربرد زبان پدیدار می شود بنابراین فهم آن ها در شناخت دو عامل بیرونی و درونی شکل می گیرد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد کاربردشناختی، سی و یک پاره گفت نهج البلاغه در مقوله بخشندگی، بخل و صبر را بر اساس دسته بندی کتاب «المعجم الموضوعی لنهج البلاغه» مورد مطالعه قرار داده و شیوه های ادب ورزی در این پاره گفت ها را نقد و تحلیل نموده است. با بررسی راهبردهای ادب ورزی در موضوعات یادشده در نهایت این نتیجه حاصل شد که امام (ع) ضمن رعایت سازوکارهای ادب ورزی، مخاطب را آگاه نموده و به او اطمینان می دهد تا کلام ایشان را پس از سنجش، ارزیابی، تعقل، تدبر و استدلال بپذیرد. در این راستا ایشان از راهبردهایی از قبیل ایجاد اشتیاق، اشاره به قدرت اختیار انسان، منعطف کردن ذهن، تلطیف سخن، همسوسازی هدف خود با هدف گوینده، افزایش آزادی عمل و غیره معانی افزوده ای مانند تذکر و یادآوری، هشدار دادن، آگاه کردن، بازداشتن، ترغیب کردن، بزرگداشت شان مخاطب و مواردی از این قبیل، درخواست تجدید نظر درباره یک مساله را به مخاطب القا کرده است بدون اینکه کوچک ترین خدشه ای به شخصیت مخاطب وارد کند.

تحلیل کاربردشناختی سازوکارهای ادب ورزی در مفاهیم اخلاقی نهج البلاغه Keywords:

کاربردشناسی , ادب ورزی , مفاهیم اخلاقی , بخل , صبر , نهج البلاغه