اثر باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) بر نماتد سیستی غلات (Heterodera avenae) در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

یکی از مهمترین عوامل مهم و خسارت­زای گندم نماتد سیستی غلات با نام علمی Heterodera avenae می باشد. نماتد های انگل گیاهی یکی از عوامل مهم محدودکننده رشد غلات در سراسر دنیا به شمار می­آیند. به منظور کنترل این بیمارگرها از روش­های زراعی، شیمیایی و کنترل زیستی استفاده می­شود. باکتری های محرک رشد می­توانند به عنوان عوامل کنترل زیستی بیمارگر نیز نقش ایفا کنند. این باکتری­ها با عملکردهای مفیدی، مانند کلاته کردن آهن از طریق تولید سیدروفور، انحلال فسفات، تثبیت نیتروژن و تولید آنزیم های پروتئاز و کیتیناز به رشد گیاه نیز کمک می­کنند. در پژوهش حاضر ریشه­های گندم دارای علائم مشکوک به نماتد سیستی غلات از منطقه دزفول در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ جمع­آوری شد. پس از بررسی­های اولیه نماتد عامل بیماری شناسایی و تکثیر شد. با توجه به مشخصات ریخت سنجی و ریخت شناسی لاروها و سیست­ها مخصوصا مخروط انتهایی آن، گونه نماتد H. avenae تشخیص داده شد. سپس اثر هفت سویه باکتریایی محرک رشد بومی بر میزان تفریخ تخم و مرگ و میر لارو­های نماتد سیستی غلات درون تشتک پتری در آزمایشگاه بررسی گردید. تاثیر پنج سویه باکتری منتخب براساس آزمون آزمایشگاهی، در گلخانه روی نماتد سیستی غلات همرا با تیمار گوگرد و نماتدکش Nematex EC مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط آزمایشگاهی سویه­های باکتریایی توانستند به طور متوسط ۶۲ درصد میزان تفریخ تخم را کاهش دادند. بیشترین کاهش تفریخ تخم را باکتری Bacillus pumilus با ۷۳ درصد ایجاد کرد. میزان درصد مرگ و میر لارو ها در آزمون آزمایشگاهی نیز به طور میانگین ۶۳ درصد نشان داده شد که تیمار باکتری  B. pumilus با ۷۰ درصد بیشترین درصد مرگ و میر را نشان دادند. نتایج بررسی­های گلخانه­ای نشان داد که تیمار­های گوگرد-گیاه سالم، گوگرد-نماتد و باکتری B. pumilus و P. fluorescens در تیمار گیاه سالم و نماتد در خصوصیات ارتفاع بوته، وزن تر و خشک بوته و ریشه بیشترین اثر را داشتند. همچنین بیشترین مقدار کاهش میزان تعداد سیست در تیمار B. pumilus با تعداد ۱± ۴۹ عدد سیست مشاهده شد. در بررسی تعداد تخم در سیست بیشترین کاهش تعداد تخم در سیست در تیمارهای Nematex EC و باکتری B. pumilus با تعداد ۱±۶۷ و ۲±۱۱۱ مشاهده شد. همچنین در بررسی تعداد لارو زنده در گلدان بیشترین کاهش میزان لارو در تیمار Nematex با ۱± ۸۷ عدد مشاهده شد.

اثر باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) بر نماتد سیستی غلات (Heterodera avenae) در شرایط آزمایشگاه و گلخانه Keywords:

نماتد , کنترل زیستی , گندم , باکتری