واکاوی تغییرات دما در ایران

برای انجام این پزوهش از داده های ماهانه ی دمای کمینه(شبانه)، بیشینه(روزانه) و میانگین دمای شبانه روزی مربوط به 35 پیمونگاه همدید طی بازه ی زمانی1951 تا 2005 استفاده شد. برای شناسایی روند از تحلیل روند ناپارامتریک من- کندال(Mann-Kendal) بهره گرفتیم. شیب و نرخ تغییرات پیمونگاههای دارای روند، به کمک رابطه ی سن(Sen) برآورد شد. در سطح اطمینان 95 درصد معناداری روند مورد ارزیابی قرار گرفت. برای هر کدام از ماههای سال جداگانه روند محاسبه شد. یافته های این پژوهش نشان داد که دمای کمینه(شبانه) در بیشتر پیمونگاهها روند معنادار و مثبتی از خود نشان می دهد. بررسی ها نشان داد که نرخ تغییرات دمای شبانه بیشتر از نرخ تغییرات دمای بیشینه و دمای شبانه روزی است. بیشترین نرخ تغییرات و افزایش دمای شبانه مربوط به فصل گرم سال(به ترتیب تابستان و بهار) است و به لحاظ مکانی در مناطق شمالی و جنوبی کشور تغییرات بیشتری مشاهده شد. در برخی از پیمونگاهها(سبزوار و تهران) نرخ شیب روند 9/0 تا 2/1 درجه ی سلسیوس به ازای هر دهه است. دمای بیشینه(روزانه) و میانگین دمای شبانه روزی در ایران زمین طی دوره ی مورد مطالعه روبه افزایش است و بیشتر پیمونگاهها بویژه در فصل تابستان و بهار افزایش دما را تجربه کرده اند.در فصل زمستان تغییرات معناداری برای دو سنجه ی بیشینه و دمای شبانه روزی مشاهده نشد. بنابراین به نظر می رسد که سهم بسیار زیادی از افزایش دمای ایران زمین مربوط به افزایش شدید دمای کمینه(شبانه) است. از پیامدهای افزایش دما می توان به کاهش ذخایر آب، افزایش تبخیر، خشکسالی های پی درپی، تغییر در الگوی کشت، افزایش طول دوره ی رشد، عدم برآورده شدن نیازهای سرمایی گیاهان اشاره کرد.

Keywords:

تغییر اقلیم , ‌ دما , ‌ ایران , ‌ آزمون من کندال , شیب سن