بیابان زایی و راهکارهای مدیریت جامع آبخیز جهت کنترل آن

پیش بینی مجامع جهانی حاکی از آن است که تا سال 2050 میلادی مسئله منابع آبی, اصلی ترین موضوع مورد بحث جهان خواهد بود چرا که تا آن زمان جمعیت جهان به مرز 9/4 میلیارد نفر خواهد رسید و در نتیجه تأمین آب و مواد غذایی و حفظ محیط زیست مهمترین دغدغه مدیران و رهبران کشورها خواهد بود. این وضعیت بویژه برای کشورهای خاورمیانه بسیار نگران کننده است . منظور از بیابان زایی، هجوم بیابان به دیگر عرصه های غیر بیا بانی نیست، بلکه کاهش بار آوری در هر بوم سازگانی است. بیابان زایی تحت تاثیر دو دسته عوامل محیطی و انسانی است که در بین عوامل محیطی عامل اقلیمی با پارامتر هایی همچون زمان و میزان نامناسب بارندگی،تبخیر بالا، فراوانی و سرعت نسبتاً زیاد باد ، دوره برگشت کوتاه و استمرار خشک سالی ها،گستردگی مناطق با اقلیم خشک و فرا خشک و.... و عامل زمین شناسی با پارامتر هایی مثل وجود سازندهای شور، قلیایی، تبخیری و حساس به فرسایش و همچنین بلایای طبیعی همچون لغزش و رانش زمین و سیل از مهمترین عوامل بیابان زا محسوب می گردند. با توجه به ماهیت برنامه مندی و مشارکتی بودن مدیریت جامع آبخیز، انتظار آن می رود که بتوان با بکارگیری ابزارهای این مدیریت بر مشکلات بیابان فایق آمد و نیز بتوان در متقاعد ساختن تصمیم گیران محلی و کشوری برای اینکه ملاحظات مدیریت جامع آبخیزها را جهت کنترل بیابانها در سبد اولویت های خود قرار دهند، گام موثری برداشته شود. در این راستا، برای رسیدن به این مهم، مشارکت مردمی،هماهنگی بین بخشی تلفیق مدیریت دانش و اطلاعات توسعه منابع انسانی و انجام پژوهشهای سازگاری و پایلوت پیشنهاد می شود.

Keywords:

مدیریت جامع آبخیزها , بیابان زایی , بیابان زدایی , کنترل , محیط زیست