عصارخانه ها میراث های پایدار فراموش شده در ایران

را راستای دستیابی به معماری پایدار یکی از مهمترین منابع، توجه به تجارب معماری بومی ایران است چرا که در طول زمان پاسخگوی نیازهای انسان در شرایط محیطی، تاریخی و فنی خاص بوده است این سخن نه به معنای تکرار کالبد گذشته بلکه به معنای دریافت اصول و یافتن تفاسیر مناسب عصر حاضر از آنهاست. عصارخانه ها بخشی از میراث های بومی ایران هستند که برای تولید روغن از دانه های گیاهی ، عمدتاً در اصفهان و شهرهای اطراف آن، یزد، کرمان و چهارمحال و بختیاری شکل گرفتند. این سازه های پایدار از یک سو دارای ساختار مهندسی پیشرفته در تولید روغن از دانه های گیاهی می باشند و از سوی دیگر بیانی بر ویژگی های اقتصادی، کشاورزی و صنعتی مناطق اطراف خود هستند. بنابراین هدف اصلی این نوشتار« بررسی نحوه عملکرد و معماری عصارخانه ها و تحلیل شاخصه های معماری پایدار آنها به عنوان یک میراث بومی فراموش شده در ایران» است و بر اساس آن با استفاده از روش هایتصویفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و مطالعات میدانی، ضمن ارائه تعاریف کلی، تاریخه، روش های مختلف روغن گیری در گذشته و فضاهای معماری و نحوه عملکرد عصارخانهها در تولید روغن از دانه هایگیاهی بررسی می شود و شاخص های پایدار و نحوه ارتباط و سازگاری این میراث های بومی با طبیعت بیان می گردد و با توجه به منسوخ شدن کاربری عصارخانه ها و فرسودگی البدی و عملکردی آنها، در نهایت نتیجه می شود که شناخت، معرفی و حفاظت این آثار به وسیله مستند سازی، ارائه طرح های جامع مرمت و احیاء و آماده سازی آنها برای ثبت در فهرست میراث جهانی می تواند در حفظ ه ویت های بومی، روشن شدن بخش هایی از تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران، جذب گردشگران و توسعه فرهنگی و اقتصادی مؤثر و بیانی بر خلاقیت نسل های گذشته در تأمین نیازهای ضروریشان باشد.

Keywords:

عصارخانه , معماری پایدار , معماری بومی , دانه های روغنی , میراث صنعتی