بررسی کمی وکیفی موادموثره اسانس گیاه دارویی پونه Menthalongifolia L. Hudsonدر کوهستان شاهکوه استان سمنان

پونه با نام علمی Menthalongifolia L. Hudson یکی از فراوانترین گونه های چند ساله ومعطر Mentha متعلق به تیره در ایران است.که از دوران باستان از اندام های هوایی آن به عنوان ضد عفونی کننده قوی ، ضدنفخ، اشتهاآور، ضد اسپاسم، مقوی معده و ضد کرم استفاده شده است. پونه ازجمله گیاهانی است که به علت اهمیت اقتصادی ودارویی آن توجه بیشتر محققان رابه خود جلب نموده تا ازطریق شناخت عوامل مؤثر برکمیت وکیفیت اسانس بازدهی این گیاه دارویی را افزایش دهند.در این تحقیق به منظورارزیابی کمیت وکیفیت اسانس، سرشاخههای گلدار گیاه در مرداد ماه 1390، از رویشگاه شاهکوه (2300 متر استان سمنان) جمع آوری،خشک و به روش تقطیر با بخار آب اسانس گیری شد.برای شناسایی ترکیب های موجود در اسانسو آنالیز مواد موثره از دستگاه کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنجی جرمی GC/MS استفاده شد. نتایج نشان داد بازده اسانس 2/4% و به ترتیب مهمترین مواد موثره اسانس شامل : منتون 34/1 درصد، پولگون 28/8 درصد منتول 6/3 درصد، 8 ، 1- سینئول 3/7 درصد بتا - کاریوفیلن 2/5 درصد، پیپریتون اکسید 1/6 درصد بودند. با توجه به کیفیت و کمیت مواد موثره مونو ترپنی اسانس (منتون، منتول ، پولگون و سینئول )نتایج این تحقیق در مستند سازی علمی استفاده سنتی از این گیاه مخصوصا به عنوان آنتی پاتوژن ، ضد عفونی کننده، آنتی اسپاسم و مسکن درد قابل بحث بوده و لازم است در تحقیقات بعدی نسبت به بررسی عملکردهای دارویی اسانس و عصاره این گیاه در مدلهای invitro invivo، اقدام نمود.

Keywords:

اسانس , پونه , تقطیر با بخار آب , کروماتوگرافی