تعیین دماهای کاردینال جوان هزنی ژنوتی پهای نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط تنش خشکی

دستیابی به اطلاعات در مورد واکنش جوانه زنی ژنوتیپ های نخود تحت تاثیر رژیم های مختلف حرارتی و تنش خشکی د ارای اهمیت است، لذا آزمایشی با هدف تعیین درجه حرارت های کاردینال، روزهای فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی ژنوتیپ های نخود انجام شد . شش ژنوتیپ نخود شامل: MCC 13 ،MCC ،MCC 873 180 ،MCC 951 ،MCC361 و MCC 463 در دو سطح تنش خشکی( 4- بار) و بدون تنش (صفر بار) در درجه حرارت های 3، 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی گراد در محیط کنترل شده به صورت آزمایش اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند . درصد بذرهای جوانه زده به صورت روزانه ثبت و سرعت جوانه زنی بر اساس عکس روز تا 50 درصد (تجمعی) جوانه زنی محاسبه شد. برای کمی سازی واکنش سرعت جوانه زنی به درجه حرارت، تعیین دماهای کاردینال و همچنین روزهای فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی از مدل دندان مانند استفاده شد . درجه حرارت، تنش خشکی و برهم کنش درجه حرارت و تنش خشکی، تأثیر بسیار معنی داری (0/001>=P) بر درصد و سرعت جوانه زنی ژنوتیپ های نخود داشتند . بطور کلی متوسط دامنه درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی ژنوتیپ ها در شرایط تنش و بدون تنش مشابه و برابر 26-20 درجه سانتی گراد برآورد شد. در این آزمایش میانگین درجه حرارت پایه (میانگین ژنوتیپ ها ) برای جوانه زنی در شرایط تنش و بدون تنش به ترتیب 4/5 و 4/2 درجه سانتی گراد برآورد شد. در این رابطه تنوع ژنوتیپی قابل توجهی از نظر درجه حرارت پایه مشاهده نشد . تنها در شرایط تنش خشکی، تفاوت های قابل ملاحظه ای میان ژنوتیپ ها از نظر روزهای فیزیولوژی و زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی ژنوتیپ ها وجود داشت. تنش خشکی زمان حرارتی مورد نیاز برای جوانه زنی بذر را 2/8 برابر نسبت به شرایط بدون تنش افزایش داد.

Keywords:

تنش خشکی , سرعت جوانه زنی , درجه حرارت های کاردینال , زمان حرارتی و نخود