برآورد نمایه خشکسالی روزانه با بهرهگیری از پدیدههای همدیدی هواشناسیبررسی موردی ایستگاه هواشناسی گرگان

ایران در گستره کمربند خشک و نیمهخشک کره زمین قرار دارد که شانس رخداد پدیده خشکسالی در آن بسیار بالا است. پدیده خشکسالی درهر اقلیمی ممکن است رخ دهد. و بخش شمالی ایران که از آب و هوایی پرباران تا نیمهمرطوب برخوردار است نیز در دورههایی از سال درمد قرار میگیرد. خشکسالی یکی از پدیدههای زیانبار پهنگستره هواشناسی است که نقش چشمگیری در کاهش تولید گیاهی Ĥ معرض این پیشدارد. خشکسالی را میتوان با شماری از نمایههای خشکسالی سنجید، ولی بهدلیل تصادفی بودن آن، پیشبینی این پدیده دشوار است. هدفاین پژوهش برآورد روزانه نمایه خشکسالی با استفاده از دادههای همدیدی (سینوپتیکی) هواشناسی است. برای این منظور دادههای روزانه1974 از سازمان هواشناسی تهیه شد. نخست نمایه - بارندگی و فشار سطح دریا برای ایستگاه هواشناسی گرگان برای بازه زمانی 2004محاسبه شد، آنگاه دادههای کمتر از صفر برگزیده و بازه زمانی رخداد هر نمایه مشخص، DIP با بهرهگیری از نرمافزار (EDI) خشکسالی کارآمدو میانگین نمایه هر بازه مشخص شد. دادههای همدیدی دمای سطح 850 هکتوپاسکال، نمنسبی سطح 700 هکتوپاسکال و ارتفاع ژئوپتانسیلهمبستگی ساده پیرسون و چندگانه میان دادههای نمایه و SAS تهیه گردید. با بهرهگیری از نرمافزار (NOAA) 500 هکتوپاسکال از سایت نوآو ارتفاع ،(r = -0/ دمای سطح 850 هکتوپاسکال ( 84 ،(r = -0/ متغییرهای همدیدی محاسبه شد. میان نمایه خشکسالی و فشار سطح دریا ( 94همبستگیهای منفی و بسیار معنیداری دیده شد. برآورد نمایه خشکسالی با بهرهگیری از رگرسیون (r = -0/ ژئوپتانسیل 500 هکتوپاسکال ( 92ساده میان نمایه و فشار سطح دریا نشانگر 88 % تغییرات این پدیده بود. همبستگی چندگانه 92 % تغییرات نمایه را به خاطر پدیدههای همدیدیبهدست آورد، و برآورد نمایه خشکسالی کارآمد را بهبود بخشید. در نتیجه با یک مدل ساده میتوان نمایه خشکسالی روزانه را برآورد کرد.

Keywords:

فشار هوا , همدیدی , دما , ارتفاع ژئوپتانسیل , گرگان , (EDI) نمایه خشکسالی کارآم