مدل سازی اسلامی توسعه مبتنی بر دانایی

بعضی از اندیشمندان اسلامی معتقدند که در صورت پیروی کورکورانه از الگوهای توسعه غربی به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید. و کاری کارشناسی لازم است تا تعاریف و الگوهای توسعه از جانب فرهنگهای بیگانه جای خود را به تعاریف و الگوهای توسعه بر اساس فرهنگ خودی بدهد. یکی از تعاریف توسعه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، تعریف توسعه بر محور عقل یا توسعه مبتنی بر دانایی است. در این تعریف یک دیدگاه محدوده دین و علم را جدا فرض کرده و دیدگاه دیگر آنها را از یکدیگر جدا فرض نم یکند ولی شاخص توسعه را عقل تابع وحی می داند. در دیدگاه الهی هدف توسعه، قرب بیشتر به خداوند، تقویت ارزشهای اخلاقی، رشد هماهنگ نیازهای مادی، پرهیز از دنیاپرستی و حب دنیا، گسترش عدالت اجتماعی و بطور کلی تعقیب توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بر محور دین و ارزشهای الهی م یباشد. در دیدگاه الهی محور توسعه ابعاد ادراکی، عاطفی و عملی انسان است و دانایی محدود به علم بمعنی ساینس نیست زیرا اگر چنین باشد، نتیجه آن پیشرفت علوم تجربی و بوجود آمدن عالمان سکولار است. در چنین دیدگاهی تولید هم صورت م یگیرد اما هدف نظام جمهوری اسلامی و هدف دانشگاه که بسط عدالت اجتماعی و تربیت انسان عالم و مؤمن است تحقق نم ییابد. لذا باید دانایی را بمعنی اسلامی آن که معادل انسان عاقل یعنی انسانی که دارای خشیت، حلم و صٌمت است تعریف کرد. چنین انسانی قادر خواهد بود که سخنان راست و دروغ را غربال کند نقد سخن کند، عاقبت اندیش و آینده نگر و آزاداندیش باشد. اگر توسعه بر مبنای چنین تعریفی از دانایی باشد، در آن صورت نظام مدیریت، برنامه ریزی، بودجه ریزی و نظارت و کنترل می بایستی به انسانهای شایسته سپرده شود و پرواضح است در آن صورت عدالت اجتماعی محقق میشود. با تعریف دانایی بر مبنای جهان بینی اسلامی نقش محوری توسعه را دانشگاهها و حوزه ها بازی می کنند، اصل شایسته سالاری از شعار به عمل تبدیل م یشود، در امر آموزش اصل مدرک گرایی، ضبط صوت بودن و تقویت حافظه جای خود را به تفکر، خلاقیت، نوآوری، ابتکارو اجتهاد می دهد. پژوهش و تحقیق نهادینه م یشود و به صورت یک فرهنگ در میآید. اساتید علاوه بر تسلط بر موضوعات تخصصی به معارف دینی نیز مجهز م یشوند و لذا همه اساتید می شوند مبلغ دین و در آن صورت وحدت حوزه و دانشگاه تحقق می یابد و برون داد دانشگاهها انسانهای عالم ومؤمن خواهد بود و در این صورت است که ایران اسلامی راه رشد و تعالی و توسعه در ابعاد سیاسی، فرهنگی واقتصاد یر اپ یخواهد نمود واستقلا لهمه جانبه و شعار مستوی علی سوقه تحقق خواهد یافت.

Keywords:

دانایی و عقل , علم نافع , عالم اسلامی , معیار شایستگی , وظیفه آموزش عالی , توسعه همه جانبه , نوآوری و ابتکار , نهادینه شدن پژوهش