مروری بر هموگلوبینوری پس از زایش و ارتباط آن با برخی عوامل مستعد کننده

هدف: حضور بیش از حد انتظار بیماری هموگلوبینوری پس از زایش (Post parturient haemoglubinuria (PPH در فاصله زمانی اندک و نیز حضور شواهدی دال بر همراهی عوامل محیطی و زمینه ساز در منطقه شهر کرد، نگارنده را بر آن داشت تا با نگرشی تحقیقی- تحلیلی به موضوع، مواردی را به رشته تحریر درآورد. طرح: مطالعه میدانی و نمونه برداری از دامهای مبتلا. حیوانات: 15 رأس گاو شیری مبتلا به هموگلوبینوری پس از زایش. روش: در خلال خرداد ماه تا اواسط تیرماه 1379، پانزده رأس گاو شیروار با تاریخچه هموگلوبینوری به درمانگاه ارجاع و با توجه به نتایج حاصل از معاینات در مانگاهی، هموگلوبینوری به درمانگاه ارجاع و با توجه به نتایج حاصل از معاینات درمانگاهی، هموگلوبینوری پس از زایش در منطقه شهر کرد به اثبات رسدی. گاوان مبتلا به سندم هموگلوبینوری به دقت مورد معاینه درمانگاهی و آزمایشگاهی قرار گرفتند. ضمن ثبت پارامترهای حیاتی (تعداد نبض، تعداد نفس و درجه حرارت بدن)، کلیه علایم درمانگاهی یادداشت و نمونه های خون (محیطی و وداجی) و سرم حیوانات مبتلا جهت بررسی آلودگی های انگلی، تعیین میزان کمخونی و بررسی میزان کلسیم و فسفر به آزمایشگاه ارسال گردید. تجزیه و تلحیل آماری: آمار توصیفبی. نتایج: نتایج حاصله حکایت از عدم ابتلای گاوان ارجاعی به بیماریهای تک یاخته ای خونی و عفونی داشت و میزان کلسیم و فسفر سرم گاوان مبتلا به ترتیب معادل 0/45 ±8/2 و 0/31 ±2/85 میلی گرم در دسی لیتر گزارش گردید. نتیجه گیری: بیماری هموگلوبینوری پس از زایش به عنوان یک بیماری متابولیک در سطح صنعت گاوداری مطرح بوده و بیشتر در گاوان پرتولید و در خلال 2 الی 4 هفته پس از زایمان گزارش شده است. اکثر محققین علت بروز بیماری را، منوط به حضور کمبود دراز مدت فسفر در جیره غذایی دانسته و برخی مشاهده سایر عوارض کمبود فسفر را (قبل از بروز هموگلوبینوری) ار شرایط مورد نیاز برای پیدایش بیمای می دانند. بر اساس گزارشات موجود علاه بر کمبود فسفر، عوامل مستعد کننده و متعدد دیگری همچون: کمبود مسو سلنیوم، تغذیه با خانواده خاجیان و مواجهه با هوای سرد در پیدایش هموگلوبینوری پس از زایش دخیلند. طی تحقیقی بر گاوان تازه زای زمین گیر در منطقه شهر کرد، کمبود فسفر به عنوان عاملی مؤثر در پیدایش تب شیر شناخته شد. همچنین حضور کمبود مس و سلنیوم در منطقه ، به عنوان عاملی زمینه ساز مطرح گردید و شاید بتوان کاهش میزان بارندگی در سال زراعی، گرمی نسبی هوا در مقایسه با سال گذشته و کاهش کیفیت علوفه مصرفی (به دلیل خشکسالی) را از دیگر عوامل مستعد کننده دانست. بر اساس اطلاعات کسب شده از مراجع ذیربط میزان بارندگی نسبت به سال گذشته زراعی دچار 7 درصد کاهش و گرمی هوا در مدت مشابه با سال گذشته دچار 0/5 درجه سانتیگراد افزایش، شده است. لذا چنین می توان نتیجه گرفت که کمبود فسفر همراه با سایر مسائل مطروحه منجر به بروز بیش از حد بیماری هموگلوبینوری پس از زایش در منطقه شده است. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، (1381)، دوره 57، شماره 2 35-33.

Keywords:

هموگلوبینوری , زایمان , گاو , بیماریهای متابولیک