بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد کمی وکیفی گندم دیم

به منظور بررسی تاثیر آبیاری های تکمیلی در مراحل مختلف فنولوژیکی گندم در شرایط دیم بر بیوماس، عملکرد دانه، وزن هزار دانه و مقدار نیتروژن و پروتئین دانه آزمایشی از پاییز سال 84 به مدت یک سال زراعی در مزارع شهرستان خرمدره در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی باچهار تیمار و در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از : I1 – یک نوبت آبیاری در مرحله خوشه رفتن به مقدار 500 متر مکعب در هکتار، I2 = دو نوبت آبیاری در مراحل خوشه رفتن و دانه بستن جمعا به مقدار 500 متر مکعب در هکتار، I3 = یک نوبت آبیاری در مرحله دانه بستن به مقدار 500 متر مکعب در هکتار وi4 = تیمار شاهد (بدون آبیاری). کلیه تیمارها پس از کاشت تا مرحله اعمال تیمارهای آبیاری تکمیلی که از مرحله خوشه رفتن شروع می شد، در شرایط یکنواخت کاشت و داشت به صورت دیم قرار داشتند. همچنین در طول دوره رشد مراقبت های زراعی غیر از تیمارهای آبیاری تکمیلی به طور یکنواخت در کل کرت های آزمایشی انجام و یادداشت برداریهای لازم در طول دوره داشت و برداشت نیز از قبیل تاریخ مراحل فنولوژیکی از قبیل مرحله خوشه رفتن، ساقه رفتن، دانه بستن و رسیدن فیزیولوژیکی انجام و رکوردگیری محصول بیوماس ، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، درصد نیتروژن دانه و درصد پروتئین دانه نیز اندازه گیری و محاسبه گردیدند. بررسی نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری تکمیلی بر روی صفات بیوماس، عملکرد دانه، وزن هزار دانه در سطح یک درصد و بر روی درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد معنی دار بود. بطوری که حداکثر مقدار صفات فوق الذکر از تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله خوشه رفتن به ترتیب بیوماس 6/888 و عملکرد دانه 2/442 تن در هکتار، وزن هزار دانه 42/32 گرم، مقدار ازت 1/977 و پروتئین 11/53 درصد و حداقل مقادیر صفات فوق الذکر از تیمار شاهد (بدون آبیاری تکمیلی) بدست امد. ابیای های محدود که در مراحل مختلف رشد و در سیکل های حساس فیزیولوژیکی انجام می گرفت سبب افزایش عملکرد کمی و کیفی محصول نسبت به شرایط بدون آبیاری شدند. و در گروه بندی که به عمل آمد همه این صفت در این تیمار در گروه a قرار گرفتند. البته تیمارهای ابیاری تکمیلی دیگر نیز که در مرالح مختلف زایشی انجام گرفته بود، از تاثیرات تقریبا نزدیک به اثرات تیمار آبیاری تکمیلی در مرحله خوشه رفتن برخوردار بودند و نسبت به تیمار شاهد از وضعیت بسیار خوبی بهره مند شده بودند، با توجه به نتایج بدست آمده از بررسی صفات کمی و کیفی، بیشترین اثرات مثبت در زراعت گندم دیم از تیمارهای آبیاری تکمیلی در مراحل مختلف بدست امد ولی در مرحله خوشه رفتن که تقریبا مصادف با اوایل تاثیرات منفی تنش خشکی در شرایط کشت های دیم می باشد با انجام یک بار آبیاری می توان به مقدار حداقل 30% محصول را افزایش داد و به عملکرد اقتصادی نیز دست یافت.

Keywords:

گندم دیم , آبیاری تکمیلی , عملکرد و کیفیت