پهنه بندی خطر زمین لغزش منطقه دوآب صمصامی استان چهارمحال و بختیاری به روش AHP

بررسی پایداری شیب و نقشه پهنه بندی یکی از گام های اساسی مدیریت خطر در جهت کاهش خسارات ناشی از این پدیده طبیعی می باشد. حساسیت زمین لغزش به عنوان قابلیت عوارض زمین برای تولید شیب های ناپایدار تعریف می شود و به روش کارتوگرافی بیان می شود. منطقه دوآب صمصامی به دلیل ویژگی های خاص خود از جمله توپوگرافی کوهستانی ، شرایط آب و هوایی، پتانسیل لرزهای و زمین شناسی، مستعد لغزش است. به جاده ها و روستاهای منطقه به دلیل لغزش خسارت زیادی وارد شده است. بنابراین جهت کاهش این خسارت ها تهیه نقشه پهنه بندی خطر امری ضروری می باشد. در این مطالعه روش تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) ، برای تهیه نقشه پهنه بندی استفاده شده است. در این راستا، ابتدا با توجه به موقعیت زمین لغزش های به وقوع پیوسته، مطالعات تطبیقی و نتایج سایر محققان ده لایه کاربری اراضی، شیب، سنگ شناسی، جهت شیب ، میزان بارش، شتاب ثقل افقی زلزله، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله ازآبراهه و فاصله از نقاط شهری و روستایی تهیه شده است. با استفاده از این روش هر لایه به دسته های کوچکتر شکسته شده و سپس بر اساس اهمیتشان وزن دهی شده اند. با جمع نقشه های نهایی در نرم افزار Arc GIS نقشه پهنه بندی تولید شده است و به پنج دسته خطر بسیار کم تا بسیار زیاد تقسیم گردید. برای ارزیابی مدل نیز از سه روش شاخص مجموع کیفیت ( Qs )، دقت پیش بینی ( P ) و Seed cell استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده تخمین نسبتاً خوبی از خطر لغزش در منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد. به طوری که شیب، لیتولوژی، فاصله از جاده و کاربری اراضی به ترتیب با وزن های (0/26) ، (0/17) ، (0/15) و (0/12) نقش مهمی در پراکنش لغزش ها در منطقه دارند. براساس مدل ارائه شده 18/33درصد (10809/6 هکتار) از مساحت منطقه دوآب صمصامی دارای خطر وقوع بسیار زیاد (4/57 درصد) و زیاد (13/76 درصد) است. نتایج حاصل از ارزیابی دقت و صحت مدل تهیه شده، روند نزولی شاخص SCAI از پهنه خطر خیلی کم به سمت پهنه خیلی زیاد را نشان داده و نشان دهنده دقت لازم مدل مزبور است.

Keywords:

زمین لغزش , پهنه بندی خطر , دوآب صمصامی , مدل AHP , ارزیابی Seed cell ,