مدل نظری بومی برای مطالعات قومی در ایران

در کشورهایی مانند ایران، با تنوع قومیتی و مذهبی، مسأله مطالعات قومی و جذب قومیت ها که به همبستگی ملی منجر شود، برای حفظ و ایجاد امنیت پایدار ضروری است. قومیت یکی از شاخص های عمده در شناخت ظرفیت طبیعی کشورها برای نیل به ثبات و دوری از خشونت به حساب می آید. درجهان کمتر کشوری را سراغ داریم که از یک قوم واحد تشکیل شده باشد. در میان کشورهای جهان، جمهوری اسلامی ایران نیز کشوری است با پیشینه ای تاریخی و چند هزار ساله و در طول تاریخ، تعدد و تنوع اقوام تشکیل دهنده جامعه ایران به نحوی است که اطلاق واژه های کثیر القوم و جامعه چند قومی بر ترکیب جمعیتی آن، از واقعیتی غیر قابل انکار خبر می دهد. حضور و زندگی قومیت های مختلف چون فارس ها، آذری ها، کردها، بلوچ ها، ترکمن ها و لرها و... در جوار یکدیگر و در چارچوب جغرافیای سیاسی واحد، بیانگر تنوع فرهنگی - قومی جامعه ایران است. در این تحقیق به دنبال یافتن مدلی برای همبستگی اجتماعی و وحدت فرهنگی در ایران هستیم. الگویی که براساس آن تنوع قومی و فرهنگی به عنوان چالشی در برابر همبستگی ملی قرار نگیرد و به فرصتی برای غنای فرهنگی جامعه تبدیل گردد. بنابراین دیدگاه های اساسی مربوط به فرهنگ، قومیت و ملت مورد بررسی قرار می گیرد. در طول تاریخ، هر یک از اقوام ساکن در ایران به سهم خود در نضج، دوام و استمرار تمدن ایرانی شرکت داشته و به رغم فراز و نشیب های فراوان، توانسته اند به طرق مختلف، حیات سیاسی این مرز و بوم را پاس بدارند. لذا اندیشمندان و متفکران اسلامی به خصوص جمهوری اسلامی ایران در خصوص قومیت، مطالب و نظریاتی را بیان فرموده اند که در جمهوری اسلامی ایران از جمله ی آنها رهبرکبیر انقلاب اسلامی ایران امام خمینی (ره)، آیت الله خامنه ای، آیت الله طباطبایی و شهید مطهری و ... می باشند. توجه این اشخاص برجسته به مسئله قومیت حاکی از آن است که این مسئله در کشور ایران که کشوری کثیرالقوم می باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا در این نوشتار سعی در بررسی هر چه بیشتر نظریات و گفتارهای این متفکران در خصوص قومیت می پردازیم.

Keywords:

قومیت , همبستگی ملی , امنیت پایدار , ایران , کثیر القوم , جامعه چند قومی