ارزیابی هم بستگی و قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی ژنوتیپ های گندم نان از لحاظ برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک تحت تنش و بدون تنش خشکی

به منظور نعیین وراثت پذیری برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک مرتبط با تحمل تنش خشکی در گندم نان، یک تلافی دی الل 5*5 یک طرف در سال 1٬391 در دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل انجام گرفت. بذور F1 حاصل، به همراه والدین در مزرعه و در شرایط مطلوب رطوبتی و تنش خشکی انتهای کشت گردیده و علاوه بر صفات زراعی، صفات تعداد روزنه ها در واحد سطح برگ و محتوای خاکستر اندازه گیری شدن و هم بستگی و قابلیت تأکید عمومی و خصوصی ارقام گندم نان نیز از طریق تجزیه MSTATC مورد ارزیابی و اندازه گیری قرار گرفت. در صفت تعداد پنجه بازو در بوته در شرایط تحت تنش خشکی و نرمال هر دو منبع قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی غیر معنی دار گردیدند. در مورد صفت ارتفاع پوسته تحت شرایط تنش خشکی و نرمال منبع قابلیت ترکیب کنونی معنی دار و قابلیت خصوصی غیر معنی دار گردیدکه نقش بیشتر اثرات افزایشی را در کنترل فعالیت این صفت نشان می دهد. در مورد صفت تعداد دانه در سنبله تحت شرایط تنش خشکی منبع قابلیت ترکیب عمومی معنی دار و قابلیت خصوصی غیر معنی دار گردید که نقش بیشتر اثرات افزایشی را در کنترل فعالیت این صفت نشان می دهد و تحت شرایط نرمال هر دو منبع قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی معنی دار گردیدند که نشانگر نقش پیش در غالبیت زنی در فعالیت این صفت است. در مورد صفت وزن هزار دانشی شرایط تنش خشکی و نرمال منبع قابلیت ترکیب عمومی معنی دار و قابلیت خصوصی غیر معنی دار گردید که نقش بیشتر اثرات افزایشی را در کنترل فعالیت این صفت نشان می دهد. در مورد صفت عملکرد در واحد سطح تحت شرایط تنش خشکی منبع قابلیت ترکیب عمومی معنی دار و قابلیت خصوصی غیر معنی دار گردید، که نقش پیش تر اثرات افزایشی را در کنترل فعالیت این صفت نشان می دهد و در شرایط نرمال غیر معنی دار گردید. در سمت تعداد روزنه در واحد سطح برگ در شرایط تحت تنش خشکی و نرمال هر دو منبع قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی غیر معنی دار گردیدند. در صحت محتوای خاکستر در شرایط تحت تنش خشکی و نرمال هر دو منبع قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی غیر معنی دار گردید و. تجزیه هم بستگی عملکرد دانه با اجزای آن نشان داد که در شرایط آبیاری نرمال تعداد دانه در سنبله و مشتری خاکستر بیشترین هم بستگی را با عملکرد دانه داشتند اما در شرایط تنش خشکی ارتفاع بوته و وزن هزار دانه رابطه مثبت و منفی داد و تعداد روزنه در واحد سطح برگ رابطه منفی و معنی دار باش. بر این اساس می توان گزینش ژنوتیپ ها را برای عملکرد بیشتر در شرایط آبیاری نرمال و تنش با استفاده از تعدادی که دارای بیشترین هم بستگی با عملکرد دانه می باشد انجام داد. بنابراین می توانصفات ارتفاع بوته، وزن دانه بر تعداد روزنه در واحد سطح برگ را به عنوان معیار انتخاب ژنوتیپ های برتر در اصطلاح تحمل به خشکی آخر فصل نظر گرفت.

Keywords:

صفات مورفوفیزیولوژیک , خشکی , گندم , وراثت پذیری , هم بستگی