توصیف و تحلیل فرایندهای واجی گویش گالشی: رویکرد بهینگی

هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل فرایندهای واجی کشش جبرانی، حذف، تضعیف، ارتقاء واکهای و قلب در گویش گالشی اشکور است. چهارچوب نظری این پژوهش، واجشناسی بهینگی است. به همین منظور، با ده گویشور، هرکدام به مدت یک ساعت گفتوگو شده و دادهها گردآوری شدهاند. افزون بر این، نگارنده خود، گویشور بومی است. دادهها برمبنای الفبای آوانگار بینالمللی IPA آوانویسی شده و روش تحقیق نیز توصیفی - تحلیلی بوده است. در گویش گالشی، حذف همخوانهای چاکنایی / Il) در واژههای دو هجایی در ساختهای هجایی (CVC.CV(Cرخ میدهد و منجربه کشش جبرانی واکه در هجای اول می شود. فرایند حذف همخوان /l/ و /d/ به عنوان عضو دوم خوشه یا توالی همخوانها، حذفت همخوان واکدار پایانی پس از واکههای کشیده رخ میدهد، در فرایند تضعیف تبدیل همخوان /b/ به [V] و/q/ به [A] رخ میدهد و در فرایند ارتقاء واکهای، واکهٔ افتادهٔ /e/ به واکهٔ افراشتهٔ [i] تبدیل می شود. در فرایند قلب نیز در واژههای «مدرسه، کبریت، تاکسی» دیده می شود. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که فرایند تضعیف و حذف در این گویش دارای بیشترین بسامد و فرایند قلب دارای کمترین بسامد است.

Keywords:

فرایندهای واجی , گویش گالشی اشکور , واج شناسی بهینگی , ارتقای واکهای , فرایند قلب