ساماندهی سکونت گاههای غیر رسمی با شیوه توانمند سازی وامکان سنجی رهیافت های وصول به آن نمونه موردی محله گلشهر مشهد

حاشیه نشینی و یا به تعبیر امروزی اسکان غیر رسمی، پیامد شهرنشینی سریع و انتقال بهپارادایم اقتصادی اجتماعی صنعتی شدن است که شهرنشینی، شکل فضایی غالب و موازی انتقالاجتماعی اقتصادی این پارادایم است . این پدیده در دهه های اخیر با پیدایش جامعه اطلاعاتیهمچنان گسترش یافته و گویی تعهدی برای بقا و بازتولید آن وجو دارد . ظهور و پیدایش حاشیهنشینی هم در ایران و هم در جهان، همزاد و همراه پدیده مهاجرت و تا حدی پیامد آن بودهاست . حاشیه نشینی در مقیاس وسیع و معنای جدید به دوره پس از وقوع انقلاب صنعتی در اروپا وسپس سرایت آن به سایر نقاط جهان برمی گردد . در ایران نیز پس از آغاز نوسازی اقتصادی واجتماعی و دسترسی روستاها به خدمات جدید بهداشتی، آموزشی و نیز مکانیزه شدن کشاورزی وتغییر الگوی مدیریت روستائی از یک سو و ظهور اقتصاد نفتی و قطع وابستگی به کشاورزی از سویدیگر مهاجرتهای روستا - شهر آغاز و در پیامد آن پیدایش حاشیه نشینی پیرامون شهرهای بزرگنمایان گردید . بنابراین به تدریج اغلب شهرها به ویژه شهرهای بزرگ به مراکزی برای استقرار واسکان مهاجرین تبدیل می شود . شهر مشهد با دو نیم میلیون تن جمعیت به عنوان دومین کلانشهر کشور ، در حال حاضر میزبان هشتصد و بیست هزار تن حاشیه نشین است که در شصت هستهجمعیتی به وسعت 3200 هکتار به صورت غیر مجاز زندگی می کنند . گلشهر در شمال شرق مشهدبا جمعیتی در حدود 34650 نفر (1385)، که اکثراً هم افغانی بوده اند، یکی از مناطق حاشیهنشین شهر مشهد است که با وجود قرار گرفتن در محدوده طرح جامع شهری از سال 1372 ، شاخصهای اجتماعی اقتصادی و کالبدی آن در وضعیت نامناسبی قرار دارد . این مقاله با استفاده از SWOTبه ارائه رهیافت توانمندسازی در ساماندهی ناحیه شهری فوق می پردازد . نتایج نشان می دهد که اینروش رهیافت با تاکید بر قابلیت ها و توانایی های ساکنان، ضمن حفظ کرامت انسانی حاشیه نشینانبهتر از سایر راهبردها در بهسازی و ساماندهی محیطی اثرگذار است