تلاقی بلاغت و اخلاق در آسیبرساندن به متن، با محوریت قطعات دیوان انوری

اخلاق، تشخیص فضیلتها و نیل بهسوی آنها و تشخیص رذیلتها و پرهیز یا رها شدن از آنها است. هر آنچه را در راستای این دو امر باشد، اخلاق مینامند. از سویی، بلاغت، رسایی زبان است که در نتیجه رعایت قواعد وقوانین مجموعه ای از علوم بدیع،معانی وبیان حاصل می شود. رعایت اقتضای حال مخاطب در علم معانی، به عنوان بخشی از بلاغت، وجوهی دارد که رعایت موازین اخلاقی-فرهنگی که نزد مخاطب محترم است، از اجزای آن است. انوری ابیوردی شاعر قرن ششم هجری بوده کهسرودن شعر در قالبهای مختلف را تجربه کرده است. با اینحال، انوری را بیشتر بهواسطه قصاید او که موضوع اغلب آنهامدح است، میشناسند. اگرچه قوت شاعری انوری، زبانزد منتقدان است، اما عدم رعایت مرزها و ورود شاعر به تابوها، از دو طریق به اشعار وی صدمه رسانده است: نخست آنکه مخاطبان را نسبت به متن رویگردان می کند و دیگر آنکه مصحح متن راناچار به دستکاری در متن اصلی و حذف پارهای از آن میکند. این نقطهای است که اصول بلاغت و موازین اخلاق تلاقی داشته، با موضعی مشترک بر علیه متن عمل میکنند. مطالعه، شناخت و معرفی این نقطه تلاقی دریچهای تازه بر روی مطالعه متون ادبی خواهد گشود

Keywords:

اخلاق , بلاغت , اقتضای حال , انوری , قطعات