ارزیابی بهرهوری آب شبکههای آبیاری با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

این تحقیق با هدف ارزیابی بهره وری آب 14 شبکه آبیاری مدرن کشور با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفت. شبکه های آبیاری مورد مطالعه عبارتند از شبکه آبیاری ورامین، ساوه، سفیدرود، مغان، قزوین، آبشار، برخوار، رودشت، مهیار، نکوآباد، دز، کرخه، گتوند و مارون. بدین منظور 13 پارامتر وضعیت پوشش کانالها، نوع سازههای تنظیم و توزیع آب، نحوه توزیع آب، مقدار بارش و تبخیر و تعرق، وضعیت سال آبی، ارزش محصول، نیاز آبی محصول، وضعیت تشکلهای آببران، الگوی سطح زیر کشت محصولات، قیمت آب، مقدار آب شبکه، کیفیت آب و مسائل فرهنگی به عنوان عوامل موثر بر بهره وری آب در شبکه های آبیاری و معیارهای تصمیم گیری در نظر گرفته شدند. به منظور تعیین وزن معیارها و گزینه های تصمیم گیری، پرشسنامه هایی تهیه گردیده و توسط متولیان و کارشناسان امور بهره برداری شبکه های مورد بررسی تکمیل شد. با توجه به نتایج آنالیز پرسشنامه ها و با استفاده از نرم افزارExpert Choiceبه حساسیتسنجی مقدار بهره وری آب شبکه های آبیاری پرداخته شد. نتایج ردهبندی بهره وری آب شبکههای آبیاری نشان داد کهشبکه آبیاری سفیدرود و برخوار بترتیب با وزن نهایی انتخاب 0/136 و 0/032 بیشترین و کمترین بهره وری آب را در بین شبکه های مورد مطالعه دارا می باشند. یافته های تحقیق بیانگر آن است که در شبکه های آبیاری و زهکشی کشور، وضعیت اقلیمی و آب در دسترس شبکه تاثیر قابل توجهی بر بهره وری آب ایفا می نمایند. در این راستا، وضعیت ساختار فیزیکی (نوع دریچه ها و سازه ها) و نحوه توزیع آب از درجه تاثیر متوسط و مسائل فرهنگی و تشکل های آب بران از درجه اهمیت کمتری برخوردار می باشند. نتایج نشان می دهد که معیارهای سطح زیر کشت و نیاز آبی محصولات الگوی کشت بیشترین تاثیر و معیارهای کیفیت و قیمت آب کمترین تاثیر را بر بهره وری آب دارند.

Keywords:

بهرهوری آب , شبکه آبیاری , تحلیل سلسله مراتبی , نرم افزار Expert Choice