تجلی مفاهیم قرآنی در مثنوی های تحفه الاحرار و سبحه الابرار جامی

عبدالرحمن جامی (898 -817 (شاعر و دانشمند و عارف نام آور قرن نهم هجری است و خاتم الشعرای بزرگ فارسی لقب گرفته است. از وی آثار زیادی به نظم و نثر باقی مانده است که مهمترین آنها نفحات الانس، هفت اورنگ و بهارستان است. از آنجایی که سرچشمه های اندیشه و افکار جامی تا حد زیادی تحت تاثیر قرآن کریم،احادیث، روایات و قصص انبیاء بوده است تحلیل و بررسی آنها می تواند بهتر و بیشتر به ما در درک سخنان ویکمک کند. از طرف دیگر رسیدن به درک مفاهیم ادبیات عرفانی و آثار ادیبان بزرگ و کمک به تفسیر و تحلیل آنها مستلزم شناخت و تحقیق و بررسی تاثیراتی است که قرآن کریم و دیگر متون مذهبی در آثارعارفان داشته است. در این مقاله کوشش می شود تا مفاهیم قرآنی بکار رفته در تحفه الاحرار و سبحه الابرار که به طریق تلمیح،تضمین، وام گیری واژگانی و تشبیهات قرآنی به آیه ای از قرآن کریم اشاره دارد مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق به شیوه تحلیلی توصیفی و با ابزار کتابخانه ای است. شیوه کاردراین تحقیق بدین صورت بوده است که بعدازمطالعه تحفه الاحراروسبحه الابرارابیاتی که دارای مفهوم وبارمعنایی قرآنی بوده اندیادداشت گردیده ودرذیل آن آیه مورداشاره شاعروطرزاستفاده وی ازآن بیان شده است. گاهی اوقات نیزبامراجعه به تفاسیرمختلف، اگربیت مزبوریاآیه مورداشاره نیازبه شرح وبیان بیشترداشته، توضیح داده شده است. ازحیث آماری بیشترین تاثیراتی که جامی ازمفاهیم قرآنی پذیرفته است، ازنوع تلمیح می باشد. لذا می توان گفت که اصالت سبک جامی درباب تاثیرپذیری از قرآن به روش تلمیح است.

Keywords:

مفاهیم قرآنی , جامی , تحفه الاحرار , سبحه الابرار , تضمین , تلمیح , حل , ترجمه ,