طنز موقعیت در دفتر ششم مثنوی

طنز یکی از گونه های ادبی با اهمیت در دوره معاصر است که به انواع مختلفی تقسیممی شود. طنز موقعیت یکی از انواع طنز است که می تواند آمیزهای از رفتار، موقعیت،صحنه و گفتار نیز باشد، اما محوریت در این گونه از طنز، بر موقعیت ایجاد کننده آناستوار است و بقیه عناصر برای تولید طنز در خدمت موقعیت قرار می گیرند. این طنز درعمق معماری اثر قرار نقش آفرینی می کند و متکی بر بازی های کلامی نیست. بلکهباری های کلامی هم در خدمت موفعیت طنز آفرینی می کنند. اصولا جلوه اینگونهطنز در نمایشنامه ها و داستان به دلیل حاکمیت منطق دراماتیک در آنها بیشتر است.مثنوی مهمترین اثر مولانا جلال الدین آمیخته با حکایات و مضامین طنزآمیز است. او دراین اثر تقریبا از تمامی امکانات موقعیتی برای طنزپردازی بهره برده است. وی باشخصیت پردازی های متناقض، رفتارهای عجیب، خلق طرح وارونه و کمیک، جابجاییارزش ها و قرار دادن شخصیت در موقعیت و زمان و مکان نامناسب و کلامی که درموقعیت های نامتناسب از سوی شخصیت های متناقض بیان می شود موقعیت های خندهرا ایجاد می کند.

Keywords:

مثنوی , طنز , موقعیت , خنده دار , وارونه