جایگاه اصول و قواعد دادرسی در نظام دادرسی مدنی ایران

اصول دادرسی از اصول حقوقی است که قابلیت اعمال آنها محدود به یک مورد یا موضوعی خاص نمی باشد و تا زمانی که اصل دیگری جایگزین آنها نشده است به حیات خود ادامه می دهد. این اصول که شامل اساسی ترین احکام حقوقی است بر تمامی احکام جزیی ترحقوق حاکم است. اصول دادرسی به عنوان یکی از انواع اصول حقوقی،دارای همان ویژگی های کلی ، دایمی بودن و جنبه انتزاعی داشتن است،که در دیگر اصول حقوقی نیز یافت می شود.هر چند اصول دادرسی صریحا مورد اشاره قانونگذار قرار نگرفته اند،اما با این حال اجرای صحیح قواعد آیین دادرسی در گرو رعایت اصولی است که به آن اصول راهبردی دادرسی می گویند که مهمترین و اصلی ترین نقش این اصول تضمین عدالت در دادرسی است. اصول دادرسی متمایز از تشریفات دادرسی است ،چرا که تشریفات دادرسی از حیث خاستگاه، مبنا و آثارمتمایز از اصول دادرسی است. وجود نظام دادرسی فی نفسه، ساختاری را که برای اجرای تشریفات در نظر گرفته است تداعی می کند. تشریفات دادرسی بر تضمین نظم حاکم بر دادرسی ها نطارت دارد، حقوق ماهوی را تحت حمایت خود قرار داده و در عمل امکان اجرای دقیق آن را فراهم می سازد. در حالی که اصول دادرسی برای اجرای عدالت در دادرسی بکار می رود. اصل بر این است که دادرس در رسیدگی های خود به قواعد منعکس در قوانین و اصول قابل استنباط از قوانین تمسک جوید و تا زمانی که امکان رجوع به قانون وجود دارد نباید به ایشان اختیار انحراف به دیگر منابع را داد. این راهبرد به تحقق عدالت قابل انتظار از یک دادرسی کمک می کند.

Keywords:

آیین دادرسی مدنی , اصول دادرسی , عدالت , اصول راهبردی