مفاهیم نقش مایه های جانوری در کاشیهای کاخ هشت بهشت اصفهان با رویکرد اسطوره شناسی

هنر ایران همواره بر آثار، تجارب و نقش مایه های هنرهای پیشین خود استوار بوده، به طوری که با مطالعه این هنر غنی می توان رد پای آثار هنرمندان گذشته را در آن یافت. حتی ریشه برخی از این نقش مایه ها به دوران پیش از اسلام نیز می رسد. در دوره صفوی توجه و استفاده از نقش مایه هایی که ریشه در اساطیر پیش از اسلام داشته، به مراتب بیشتر می شود. این نقوش را می توان در هنرهای مختلف دوره ی صفوی مشاهده کرد. در تزیینات وابسته به معماری و به خصوص در کاشی کاری های کاخ هشت بهشت اصفهان بسیاری از این نقش مایه های اساطیری ظهور پیدا کرده است. حال سوال اصلی این است که مفاهیم این نقش مایه ها چیست و چه ارتباطی بین نقش مایه های موجود در کاشی کاری های کاخ هشت بهشت و اساطیر پیش از اسلام وجود دارد هدف اصلی این پژوهش دستیابی به مفاهیم این نقش مایه ها در دوره ی اسلامی و بخصوص دوران صفوی است. در این راستا روشی که برای این پژوهش اتخاذ گردید، روش توصیفی –تحلیلی با رویکرد اسطوره شناسی است. یافته های پژوهش به شیوه ی میدانی و عکس برداری از نقش مایه های اسطوره ای کاخ هشت بهشت و جمع آوری اسناد کتابخانه ای بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که نقوش این بنا برگرفته از اسطوره ها، عقاید، داستان های تمثیلی و تخیلی بوده و نقوش کاشی های بیرونی، حیوانات اسطوره ای شامل سیمرغ، اژدها، طاووس و شیر و خورشید را در برمی گیرند. نقش مایه های مذکور در ایران پیش از اسلام دارای بار معنایی خاص بوده و در دوره ی اسلامی با مفاهیم اسلامی هم خوانی پیدا کرده و در دوره ی صفوی بیانگر قدرت و شکوه امپراطوری صفوی بوده است.

Keywords:

کاخ هشت بهشت , کاشی کاری , نقوش حیوانی , نماد , اسطوره