نظام مالیات ایران باستان ی تاثیر آن بر نظام مالیاتی دوره اسلامی

نخستین مالیات ها در منطقه خاورمیانه در سرزمین هایی همچون بین النهرین (عراق امروزی) و مصر، بر اساس تولید و دارا شدن کالا، محصول و یا حتی بهره کشی از نیروی انسانی (بیگاری) شکل گرفت. ایران متمدن نیز از جمله کشورهای پیشگام در این راه بود. لذا قدیمی ترین مالیات ها تا (قبل از ضرب سکه) در دورانی همچون عیلامیان و مادها به منصه ظهور رسید. پس از سقوط سلسله ساسانی و ظهور اسلام در ایران، از طرفی به علت عدم آشنایی و آگاهی اعراب صحرانشین با نظام مالیاتی پیشرفته و از سویی دیگر به دلیل فتح سرزمین متمدن و آبادی همچون ایران، نظام اداری و از جمله نظام مالیاتی ایران بر اساس مطابقت با موازین شرع مقدس اسلام و توسط کارگزاران ایرانی به اجرا درآمد و حتی اصطلاحات مالیاتی نظیر خراگ و گزیت معرب گردیده و در قالب الفاظی همچون خراج و جزیه مورد استفاده واقع شدند. تا جایی که حتی دفاتر دیوان نگهداری مالیات تا ده ها سال به زبان محلی نوشته می شد. این روند تا آنجا پیشرفت که برخی معتقدند بر اساس نوع ونرخ مالیات عصر عباسی می توان به سیستم وصولی مالیات عصر ساسانی پی برد، لذا با توجه به چنین شواهدی می توان به جرات اظهار داشت که شالوده ی مالیات دوران اسلامی طی قرون اولیه، بدون شک متاثر از مالیات ایران باستان بوده است و حتی به بیانی ساده تر می توان اظهار داشت که مالیات دوران اسلامی در واقع همان مالیات ایران پیش از اسلام با رنگ و بویی اسلامی است.

Keywords:

مالیات , ایران باستان , دوران اسلامی , مالیات سرانه , مالیات بر اراضی