بررسی ایستایی و غیرخطی بودن سری های زمانی جریان روزانه رودخانه بر اساسآزمون های آماری مختلف (مطالعه موردی: رودخانه های حوضه بالادست سد زرینه رود)

یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی و مدل سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی، به منظور حل مسایل مرتبط به مدیریت منابع آب، مدل های سری زمانی می باشد. فرآیند جریان رودخانه معمولا به صورت مکانیسم غیرخطی در نظر گرفته می شوند، در حالیکه در بسیاری از مطالعات به منظور مدل سازی سری های زمانی دبی رودخانه از مدل های خطی استفاده می شوند. در این مطالعه، سری زمانی دبی روزانه 6 ایستگاه آب سنجی واقع بر رودخانه های حوضه بالادست سد زرینه رود برای دوره آماری 2011-1997 به منظور بررسی ایستایی و غیرخطی بودن در نظر گرفته شده اند. این 15 سال داده دارای دوره زمانی مشترک (طول داده ها 5475 عدد) و دارای صحت و سقم کافی می باشند. در این مطالعه، برای بررسی ایستایی از آزمون های ADF و KPSS و برای بررسی غیرخطی بودن از آزمون های Keenan ،BDS و TLRT استفاده شده است. در مورد تحلیل ایستایی، نتایج نشان داد که سری زمانی دبی روزانه همه ایستگاه ها به طور معنی داری ایستا هستند. بر اساس آزمون BDS، نتایج نشان داد که سری های روزانه ماهیت غیرخطی شدیدی دارند، اما بر اساس آزمون Keenan با لگاریتم گیری و غیرفصلی کردن می توان رفتار خطی را در آنها مشاهده کرد. نتایج آزمون TLRT نیز نشان داد که داده ها دارای رفتار غیرخطی بوده و می توان مدل های غیرخطی خودهمبسته آستانه مناسب را بر آنها برازش داد. بنابراین، به منظور مدل سازی سری های زمانیدبی روزانه می توان مدل های خطی و غیرخطی را استفاده کرد و نتایج آنها را مورد ارزیابی قرار داد

Keywords:

آزمون های ایستایی , آزمون های غیرخطی بودن , دریاچه ارومیه , فرآیندهای هیدرولوژیکی , مدل سازی سری های زمانی