میرزا محمد رفیع خان بن عبدالکریم درمیانی متخلص به لامع

میرزا محمد رفیع خان اول متخلص به لامع (1141-1076 ه. ق) فرزند میرزا عبدالکریم درمیانی (متوفی به سال 1106 ه.ق)از شاعران و عارفان اواخر قرن یازدهم هجری است که دیوان شعر او خزاین الاسرار نام دارد. سالهای زندگی لامع مقارن اواخر دوره صفویه است و دوران سی ساله ی سلطنت شاه سلطان حسین (1135-1106 ه.ق)هم زمان است با روزگار سی تا شصت سالگی لامع و به احتمال قوی سرودههای لامع بیشتر حاصل این دوران از حیاتاوست. لامع در قالب غزل، قصیده، قطعه، رباعی، ترکیب بند و ترجیع بند شعر سروده است. بیشتر غزلهای وی به سبکهندی سروده شده است که میتوان بازتاب شعر سرایندگان بزرگ و نامدار ادب پارسی را در آنها مشاهده کرد. مضمونغزلهای وی حکمت، موعظه و دعوت به ترک تعلقات و بیان عشق و اشتیاق، توصیف لطف و عنایت و قهر و عتابمعشوق با اقتباس از غزل سرایان بزرگی چون سعدی و حافظ و صایب است، قصاید لامع شامل مدح و منقبت و مکاتبه هایاخوانی و انتقادی و اجتماعی و نکوهش ظالمان و حسب حال و شکایت است و طرز آن بیشتر متاثر از قصیده سرایانشیوه خراسانی قرن ششم آمیخته به سبک عراقی است.بخش اعظم دیوان لامع را غزلیات وی تشکیل میدهد که از راه آنها میتوان به طرز اندیشه و دانش و بن مایه های فکریاو پی برد و اندیشه های او را در ساختن صنعتهای بدیع و پر تکلف هندی بازشناخت. لامع در صنایع ادبی، نحو و صرف،زبان عربی، تسلط به آیات قرآن، احادیث، فلسفه، کلام، موسیقی، نجوم و غیره تبحر و وقوف داشته که در اشعارش تجلییافته است.

Keywords:

محمد رفیع بن عبدالکریم درمیانی , لامع , دیوان لامع , قهستان , درمیان