تأثیر زنان در معماری ایرانی،نمونه موردی؛ گوهرشاد آغا و معماری دوران تیموری abstract
: در مطالعه ی
تاریخ معماری ایران با نام زنانی مواجه ایم که تأثیرگذار و بانیان بناهای مهمی از معماری ما بوده اند. حضور این زنان در بعضی دوره ها پررنگ تر و در بعضی از مواقع کمرنگ است که بی شک متأثر از شرایط هردوره از تاریخ ما بوده، تاریخ ثابت کرده زنان هرگاه مجال یافته اند توجهی ویژه به هنر و معماری داشته اند. مطالعه زندگی این اشخاص، چگونگی تأثیر آنان و مشخصات بناهایی که به نام زنی مشهورند، .بحثی است که بسیار اندک به آن پرداخته شده است.مهد علیا،
گوهرشاد آغا یکی از این
زن هاست.
گوهرشاد از اشراف خراسان بود. پدرش، امیر غیاث الدین ترخان یکی از امرای تیموری بود. او بعد از ازدواج با شاهرخ تیموری ملکه ایران شد، از او به عنوان زنی باوقار، خردمند و هنردوست نام برده اند که در کثرت رحم، اطعام، انعام، صدقات و خیرات مشهور بوده است و در حسن تدبیر، سیاست و حیا مقامی والا داشته است. در دوران حیات خود (861-780 ه.ق) گروهی از معماران و هنرمندان را گرد خود جمع نموده بود. از شاخص ترین این افراد می توان به قوام الدین شیرازی اشاره نمود.
گوهرشاد به کمک قوام الدین و سایر هنرمندان بناهای باشکوهی چون مسجد جامع، مدرسه و خانقاه هرات و مسجد
گوهرشاد مشهد را به وجود آورد. این مقاله به کمک مطالعه در زندگی این بانو و آثاری که منسوب به وی باقی مانده، تأثیر زنان را در
تاریخ معماری ایران بررسی نموده است.