بررسی نظریه وحدت وجود و مبانی آن از نظر جلال الدین رومی (مولوی)

مولانا جلال الدین رومی صاحب آثار فاخری در ادبیات فارسی به ویژه ادبیات عرفانی است. عارفان آنچه دیده و تجربه کرده اند را تعبیر می کنند. شعر فارسی ظرفیتی عالی جهت تعبیر این تجربه های عرفانی دارد. مولوی با داشتن احاطه علمی بر علوم و معارف دینی، و برخورداری از ذوق لطیف شاعری، بسیاری از غوامض عرفان را به آسانی حل نموده است. نظریه وحدت وجود که در عصر ایشان توسط عارفان مسلمان مطرح شده بود، در اشعار و ابیات منسوب به وی، به آسانی قابل درک است. این نظریه بر مبانی مبتنی است که مولانا آنها را به خوبی شرح داده تا فهم آن ممکن گردد. این نظریه با استناد بر مبانی دینی به گونه ای بیان شده است که منطبق بر اصل توحید باشد.در حالیکه اندیشه هایی چون حلول و اتحاد، کفر آمیز است. اما وحدت وجود عین توحید است. با در نظر گرفتن چگونگی شناخت خداوند که تنزیه به همراه تشبیه است و نیز مراتب توحید نظری و عملی و رسیدن به مرتبه ای از شناخت که همه چیز از خدا و بسوی اوست و با توجه به رابطه خدا و عالم که نه بر اساس علیت، بلکه مبتنی بر تجلی است، عارفان مسلمان به مساله وحدت وجود وقوف یافته و آن را با تعابیر مختلفی بیان می کنند. مولانا جلال الدین رومی در مثنوی معنوی، اثر خود را به عنوان دکان وحدت معرفی می کند. مقاله حاضر ضمن بررسی مبانی وحدت وجود، نمونه هایی از ابیات مولوی در این زمینه را تحلیل می کند.

Keywords:

مبانی , وحدت وجود , مثنوی , جلال الدین رومی