تحلیل تزیینات داخلی خانه های قاجار یزد براساس جایگاه اجتماعی صاحبان آن

معماری دوران قاجار از جایگاه حایز اهمیتی در گذشته ی ایران برخوردار است. از جمله دلایل این اهمیت تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ایران است که به موجب گسترش تجارت و روابط با اروپا است. در این دوران در یزد به دلیل شکل گیری طبقه متمولین و تجار؛ بافت اجتماعی، اقتصادی و حتی معماری شهری نیز دستخوش تغییر می شود. معماری قاجار سعی در ادامه دادن معماری دوران صفوی داشته اما تاثیر هنر غرب نیز بر پیکرش آشکار است. از جمله این تاثیرات را می توان در تزیینات داخلی بناهای مسکونی مشاهده کرد. هدف از این تحقیق تحلیل و بررسی تزیینات داخلی خانه های قاجار شهر یزد براساس جایگاه اجتماعی و فرهنگی مالک بنا می باشد. در خانه های تجار با حجم عظیمی از تزیینات که شامل نقاشی دیواری، آیینه کاری، گچ بری و غیره است رو به رو می شویم. این عامل وسیله ای برای بیان جایگاه والای اجتماعی اقتصادی مالک خانه در برابر میهمانان و سایرین می باشد. عدم حضور این تزیینات در خانه علما و یا حضور تزیینات به کمترین میزان ممکن بنابر دلایلی چون جایگاه فرهنگی و اجتماعی شخص در میان مردم بوده و بیانگر ساده زیستی ادامه راه ایمه و بزرگان دین می باشد. تزیینات خانه عامه مردم بیش از عامل فرهنگی؛ با توجه به دوران نسبتا سخت دوران قاجار، به سطح اقتصادی و توانایی مالی سفارش دهنده بستگی دارد. این پژوهش با استفاده از روش تاریخی توصیفی و به کمک مطالعات میدانی درصدد بیان دلایل شکل گیری انواع این تزیینات در اقشار مختلف جامعه شامل تجار علما و عامه مردم می باشد. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد این تزیینات به جایگاه سفارش دهنده در اجتماع، اقتصاد و سیاست وابسته است و به واسحه مراوداتش تحت الشعاع قرار می گیرد.

Keywords:

تزیینات داخلی , خانه های قاجار , یزد , جایگاه اجتمایی , صاحبان