تعیین سهم رسوب واحدهای کاربری اراضی در حوضه آبخیز کند با استفاده از رویکرد منشایابی

لازمه اجرای برنامه های حفاظت آب و خاک و کنترل رسوب، کسب اطلاعات از اهمیت نسبی منابع رسوب و سهم آنها در تولید رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در درون آبخیز است. به همین منظور در این مطالعه جهت تعیین سهم رسوب دهی هر یک از کاربریها به عنوان منابع رسوب در حوضه آبخیز کند در استان تهران، 35 ردیاب ژیوشیمیایی و کربن آلی در 45 نمونه از منابع رسوب و 11 نمونه رسوب آبخیز، اندازه گیری گردید. براساس نتایج آزمون کروسکال والیس، از بین 35 ردیاب اندازه گیری شده، 10 ردی اب شامل آلوم ینی وم Al ، آرسنیک As، برلیم Be ، کلسیم Ca ، مولیبدن Mo ، فسفر P ، سرب Pb ، گوگرد S ، روی Zn و کربن آل ی OC با سطح معنی داری کمتر از یک درصد، توانایی تفکیک منابع رسوب را داشتند. سپس با استفاده از تحلیل تشخیص، 5 ردیاب کربن آلی OC ، گوگرد S ، فسفر P ، روی Zn و آرسنیک As با ضریب معنی داری 0/000 به عنوان ترکیب بهینه انتخاب شدند که با تایید 97/8 درصد قادر به تفکیک منابع رسوب شدند. درنهایت نتایج حاصل از مدل ترکیبی چند متغیره نشان داد که میانگین سهم کاربری باغ مرتع و اراضی مسکونی در تولید رسوب به ترتیب 1/54 ؛ 14/27 و 84/18 درصد و مجموع مربعات خطا نیز 0/33 بود. نتایج این مطالعه میتواند در انتخاب روش مناسب کنترل رسوب در منطقه مطالعاتی مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

حوضه آبخیز کند , ردیاب , کاربری اراضی , منبع رسوب , منشایابی