بررسی تاثیر وارونگی دما بر کیفیت هوای تهران: بررسی موردی یک بازه آلودگی هوا

پارامترهای هواشناسی در برقراری شرایط پایدار جوی که در وقوع و شدت پدیده وارونگی دما بسیار تاثیرگذار می‎باشد، نقش به سزایی دارند. با توجه به موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی شهر تهران، پدیده وارونگی دما که به طور مرتب به ویژه در ماه های سرد سال رخ میدهد عامل مهمی در ایجاد بحران‎های آلودگی هوای منطقه میباشد. در مطالعه حاضر به منظور بررسی ارتباط کیفیت هوای تهران با پارامترهای جوی در شرایط وارونگی دما، یک بازه نه روزه 5) الی 13 دی ماه سال (1393 در نظر گرفته شد. طی این دوره کیفیت هوای تهران برای چندین روز متوالی در شرایط نامطلوب قرار داشت ‎بهگونهای که بیشترین غلظت روزانه آلاینده PM2.5 در این بازه زمانی2/7 برابر استاندارد میانگین روزانه (35 µg/m3) بوده است.جهت بررسی رفتار آلاینده ها در بازه مورد نظر، تغییرات ساعتی غلظت آلاینده های PM10، PM2.5، CO، NO ،NO2 و O3 اندازه گیری شده در ایستگاه دانشگاه شریف نسبت به تغییرات پارامترهای هواشناسی (دما، رطوبت نسبی و سرعت باد) در ایستگاه هواشناسی مهرآباد مقایسه گردید. بررسی‎ها نشان می دهد سرعت باد در اکثر روزهای این اپیزود از بزرگی بالایی برخوردار نبوده (میانگین سرعت 3 متر بر ثانیه) که عامل موثری در تجمع آلاینده ها بوده است. ارتباط بین آلاینده های هوا و پارامترهای هواشناسی فوق الذکر با استفاده از روش محاسباتی ضریب همبستگی پیرسون بررسی شد که نشان می دهد، ضریب همبستگی بین سرعت باد با آلاینده های مورد مطالعه (به غیر از (O3 به طور تقریبی یکسان بوده است .(r=-0/4) اثر دو پارامتر هواشناسی دیگر بسته به نوع آلاینده متفاوت بود. همچنین پروفایل قایم دما به منظور بررسی تغییرات بیشینه ارتفاع لایه مرزی و پایداری جو مطالعه گردید. نتایج حاصل از بررسی الگوی فشار سطح زمین نشان میدهد استقرار سیستم پرفشار در منطقه و تداوم آن منجر به برقراری شرایط پایدارجوی و تشدید وارونگی دما در طول این اپیزود شده است.

Keywords:

وارونگی دما , ارتفاع لایه مرزی , پارامترهای هواشناسی , آلودگی هوا