بررسی و نقد بوف کور بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی فوکو

تحلیل گفتمان انتقادی، یک رویکرد بین رشته ای است که زبان را به عنوان شکلی از کارکرد اجتماعی بررسی و بر نحوه بازتولید قدرت اجتماعی و سیاسی به وسیله متن و گفتگو تاکید میکند. هدف از مقاله حاضر افشای ایدیولوژیهای پنهان در متن، مخاطب و زمینهی متن و نسبت میان این سه در اثر بوف کور صادق هدایت با استفاده از رویکرد و روش گفتمان انتقادی فوکو در دوران پس از مشروطه بوده است. افشا واژهای است که بار سیاسی، اجتماعی و انتقادی دارد؛ بنابراین منتقدی که تحلیل گفتمان انتقادی میکند فقط توصیف نمیکند، بلکه قصد تغییر و انتقاد دارد. روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی بوده و با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، سطح توصیف متون در این روش به سطح تبیین ارتقا یافته است. حاکمیت سلطهجویانه در لوای نوسازی و مدرنیته بعد پس از مشروطه از اصلی ترین مشخصه کشور ایران در این دوره بوده است که نویسندگانی همچون صادق هدایت را به نقد این سلطه وا داشته است. به طور کلی می توان نتیجه گرفت، همانطور که فوکو در گفتمان انتقادی به دنبال نقد مشروعیت قدرت در نظام سلطه بود، صادق هدایت در اثر بوف کور، با تاثر از سبک انتقادی به نوعی این هدف را دنبال می کند که مسخ آدمی در نظام سلطه بعد از مشروطه را درقالب زبان ادبی به عرصه نقد بکشاند و زمینه تغییر را ایجاد نماید.

Keywords:

گفتمان انتقادی , بوف کور , مدرنیته , ایدیولوژی , مشروطه