الگوی مطلوب تجارت خارجی در اقتصاد اسلامی و مهمترین اصلاحات نهادی برای پیاده سازی آن در ایران

تجارت خارجی از دیرباز در زمره مهمترین فعالیتهای اقتصادی ملتها بوده است.از همین رو نظریه تجارت بینالملل که به ترسیم الگوی مطلوب تجارت خارجی و تحلیل روشهای پیاده سازی آن اختصاص دارد جایگاه مهمی در دانش اقتصادمتعارف پیدا کرده است. این تحقیق سعی میکند چشماندازینسبتا دقیق ازوضعیت مطلوب تجارت خارجی در اقتصاد اسلامی ارایه کند و از دستاوردهای اقتصاد نهادگرا و روشهای آن برای تعیین مسیر دستیابی اقتصاد ایران به وضعیت مطلوب استفاده نماید. بر همین اساس سوالات اصلی تحقیق عبارت است از اینکه اولا براساس مبانی اسلامی الگوی تجارت خارجی مطلوب چه ویژگیهایی دارد وثانیا برای انطباق تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران بر الگوی مطلوب تجارت خارجی کدام اصلاحات نهادی مورد نیاز است از آنجا که این دو پرسش جنبه انکشافی دارد تحقیق فاقد فرضیه است. روش شناسی تحقیق رجوع به اصول تشریعی اقتصاد اسلامی (به ویژه اصول عدالت اجتماعی، حرمت اکل مال به باطل، حرمت اسراف، لزوم تداول ثروت، حق فقرا در اموال اغنیا، نقش سازنده حکومت اسلامی، قاعده لاضرر و قاعده نفی سبیل) و سپس استخراج مجموعه سیاستهای راهبردی تجارت خارجی اسلامی از اصول مذکور است. سپس کوشیده ایم با تکیه بر دستاوردهای اقتصاد نهادگرا مهمترین اصلاحات نهادی لازم برای اجرای سیاستهای مذکور را معرفی نماییم. نتایج نشان میدهد که باید برای تحقق هر یک از سیاستهای راهبردی تجارت خارجی اسلامی اصلاحات نهادی متنوعی انجام داد. این اصلاحات در اغلب موارد ناظر به نهادهای رسمی بوده و در برخی موارد نیز اشاره به نهادهای غیررسمی دارند.

Keywords:

اقتصاد اسلامی , تجارت بین الملل , الگوی مطلوب تجارت خارجی اسلامی , اقتصاد نهادگرا , صادرات و واردات