مروری بر هندسه نظری و تمییز کارهای پنجگانه معماری ایرانی

در معماری ایرانی، هندسه از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است چنانکه در تمامی بخشها و گونه های آن قابل استنباط می باشد. هندسه جدا از کاربردش در تزیین و تناسبات معماری، حتی در نحوه کنترل نیروهای ساختمانی نیز مورد نظر معماران بوده است؛ لذا بیتردید در طول تاریخ معماری، مسیر و نحوه انتقال نیروهای حاصل از بارهای مرده و زنده، تحت تاثیر این هندسه قرار داشت. پنج نوع الگوی تزیینی و ساختاری اصیل در معماری ایرانی بوده است که نمونه بارزی از بکارگیری هندسه زیبا و هنرمندانه در معماری هستند. این الگوها شامل کاربندی، مقرنس، یزدیبندی، کاسهسازی و گره هستندکه موسوم به کارهای پنجگانه معماری ایرانی میباشند. این پنج الگو، به ویژه چهار الگوی اول، از تشابهات هندسی و ساختمانی مشابهی برخوردارند که در بیشتر مواقع تشخیص آنها از یکدیگر مشکل میشود. بنابراین این تحقیق در صدد معرفی و بررسی وجه تمایز کارهای پنجگانه با هدف ابهامزدایی آنها میباشد. این پژوهش از نوع تحقیقهای نظری میباشد و به روش توصیفی تحلیلی کار شده و اطلاعات لازم ازطریق مطالعات میدانی، مشاهدهی عینی و بررسیهای کتابخانه ای بدست آمده است.

Keywords:

کاربندی , مقرنس , کاسه سازی , یزدی بندی , گره سازی , معماری ایرانی اسلامی