جستاری تطبیقی در انعکاس خصیصه های اخلاقی امام رضا (ع) در ادبیات معاصر فارسی و عربی معاصر (نقد و تحلیل)

حضرت ابوالحسن امام علی بن موسی الرضا (ع)، واقف اسرار نبوت و لایق مقام امامت، منادی یکتاپرستی و از بی همتایان شخصیت های اسلامی در سراسر گیتی است، که بیان فصیح سخنوران در درک ژرفای وجودش عاجز و نارسا؛ و قافیه و قلم در ترسیم عظمت و منقبتش نا آشنا. اما با این وجود، هر سخنران و فرزانه و عاشقی در حد بضاعت علمی و فهم خود؛ امام (ع) را ستوده و گوشه ای از کمالات شمس الشموس را در حد ظرفیت علمی خوشی، به جلوه گاه اندیشه معرفی نموده است. بدین ترتیب سرایندگان دوره های مختلف ادبی چکامه های خود را با زیور مناقب و ذکر فضایل آن امام بزگروار، و به صورت تیمن و تبرک، در سلک نظم و نثر در آورده اند؛ و گونه ای مشهور به نام ادبیات متعهد اهل بیت را پدید آورده اند. لذا بنا بر ضرورت کاوش در ادبیات شیعه و استحکام شالوده فرهنگ شیعی و ترویج آن در قالب کلام منظوم در کنار تبیین عملکرد وضعیت غنای شعر شیعی در هر عصر ادبی، شایسته و بایسته است تا ضمن تبیین عقاید و اصول دینی شیعه، در حوزه ادبیات، جاودانگی و مقبولیت کلام و معرفت بیشتری در باب شیعه و تعالیم آن حاصل شود. از این رو در این خامه ی خام و ناچیز کوشیده خواهد شد تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی، با تکیه بر مولفه های اخلاقی امام رضا (ع) مانند: پارسایی، فروتنی، بخشندگی، دانش امام (ع) و گرامی داشت دیگران نزد ایشان و ... از چشم انداز ادبیات معاصر فارسی و رعبی مورد بررسی و کنکاش قرار گیرند. با طرح موضوع بندی خصیصه های اخلاقی و نقد و تحلیل سوده های مرتبط با آنها آن چه قابل ملاحظه است، این که شاعران عربی سرای در اشعار خود به جزییات بیشتر تکیه کرده و زبان شعری آنان ساده تر است؛ از این رو آرایه های ادبی کمتری نیز در آنها به چشم می خورد؛ در حالی که شاعران پارسی زبان از زبان شعری دشوارتر برخوردارند و بیشتر به کلیات تکیه داشته اند و صنایع ادبی و بلاغی بیشتری در اشعار آنان وجود دارد.

Keywords:

امام رضا , ادبیات متعهد , ادب معاصر عربی , ادب معاصر فارسی , خصیصه اخلاقی , نقد و تحلیل