اصول فلسفه مدیریت اسلامی از منظر آیات قرآن کریم و روایات

مبحث و مقوله مدیریت در معنای اعم آن ، از کهن ترین مسایل بشری به شمار می آید. به یک اعتبار ، تبار این مساله به آفرینش آدمی و آغاز حیات انسان در کره خاکی می رسد. با تکثیر نسل انسان و شکل گیری نهادهایی چون خانواده، قوم، قبیله ، طبقه اجتماعی و اقتضایاتی که نحوه حیات جمعی آدمی بدنبال داشت عملا مساله مدیریت و لوازم و توابع مترتب بر آن در ذهن آدمی پدیدار گشت (دورانت ، . (1375در سالیان دور مباحثی که می توان امروزه آنها را از متفرعات علم مدیریت به حساب آورد ، ذیل مسایل علوم دیگری همچون سیاست ، الهیات ، کلام و حتی عرفان مطرح می شد اما در عصر جدید و با گسترش دانش های مختلف و تعیین حد و مرز علوم ، این مباحث پراکنده به اضافه یافته های جدید دانشمندان در حوزه های متنوع معرفتی ، از جمله روانشناسی ، جامعه شناسی ، فلسفه ، انسان شناسی و ... زیر چتر رشته ای بنام مدیریت درآمد. تجربه های عملی آدمی در اداره نهادهای مختلف اجتماعی ، همچون خانواده و مملکت و ... نیز بر میوه های این درخت کهن و پربار افزود. در اهمیت مقوله مدیریت از نظر حکما و دانشمندان ملل مختلف از دیرباز تاکنون ، همین بس که چهر ه های برجسته اندیشه بشری همواره به این موضوع پرداختهو درباره آن اظهار نظر کرده اند. مثلا آنگاه که افلاطون که نمونه اعلای یک فیلسوف می باشد به طرح نظریه مدینه فاضله یا آرمانشهر خود می پردازد و جامعه را مانند بدن انسان به سه قسمت سر ، قلب و شکم تقسیم می کند، تعادل میان این سه جزء را نیز از ضروریات برمی شمرد و این وظیفه مهم را بر عهده زمامدار (مدیر) جامعه می نهد و برای آن شرایط و روش هایی تعیین می کند ( افلاطون ،. (1371از نظر آرتانن بوم مدیریت یعنی کنترل عناصر مسیوول زیردست ، به طوری که تلاش های آنان در تحقق اهداف دستگاه تشکیلات هماهنگ شود(عباس زادگان، . (1368تعریف مدیریت از نظر استاد مطهری : (1365) مدیریت انسان ها و رهبری آنها عبارت است از فن بهتر بسیج کردن و بهتر سامان دادن و بهتر سازمان دادن و بهتر کنترل کردن نیروهای انسانی و به کار بردن آنها. از نظر اقتداری ( 1368 به نقل از شهرکی پور) مدیریت عبارت است از علم و هنر متشکل و هماهنگ کردن ، رهبری و کنترل فعالیت های دسته جمعی برای نیل به هدف های مطلوب با حداکثر کارایی .امامدیریت اسلامی به چه معناست اجمالا باید گفت که مدیریت اسلامی ، مدیریتی است که هم به لحاظ بنیان های معرفت شناختی و هم از نظر مبانی هستی شناختی و هم به جهت روش و غایت ، مبتنی بر موازین شرع مقدس و اخلاق اسلامی بوده باشد.