شناسایی، طبقه بندی و تحلیسینوپتیک موج ابر گرم تابستان 1389 ایران

در این پژوهش با استفاده از داده های مختلف ایستگاهی و دادههای جو بالا، ابتدا ویژگی های آماری موج گرمایی به وقوع پیوسته از روز 6 تیر تا 5 مرداد 1389 مورد بررسی قرار گرفته و سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه ای وارد، موج گرمایی مذکور از نظر شدت به 3 دوره گرم با 17 عضو و میانگین دمای بیشینه برابر با 37/17 درجه سانتی گراد، گرم شدید با 5 عضو و متوسط دمای بیشینه برابر با 38/2 درجه سانتی گراد و ابر گرم با 10 عضو و متوسط دمای بیشینه برابر با 39/28 درجه سانتی گراد طبقه بندی گردید. توزیع فضایی دمای بیشینه 2 متری بالای زمین نشان داد که منطقه ی بیشینه دمای ایران در بازه ی زمانی 13 تا 22 تیر ماه 1382، مناطق جنوب غرب و غرب ایران به ویژه ایستگاه های ماهشهر، دزفول، دهلران و قصر شیرین هستند. موج ابر گرم برای تحلیل سینوپتیک انتخاب گردید. نتایج حاصل از تهیه و تفسیر نقشه های سینوپتیک نشان داد که وجود یک کم فشار حرارتی بر روی شبه جزیره عربستان و اثرات ناشی از تسری و فعالیت و مهاجرت کم فشار مذکور به سمت ایران عامل اصلی گرمایش و گسیل موج ابر گرم در دوره زمانی 13 تا 22 تیرماه 1389 بوده است. هم چنین بررسی نقشه های سطوح میانی نشان از افزایش ضخامت جو در بازه زمانی بروز موج ابر گرم داشته و نشان می دهد که کل منطقه خاورمیانه و ایران تحت استیلای کامل پرفشار جنب حاره ای قرار گرفته است. نقشه های مربوط به الگوی متوسط نقشه های ارتفاع ژیوپتانسیل در زمان وقوع موج ابر گرم حاکی از استقرار یک پر ارتفاع بسته، بر روی ایران دارد که در تراز 500 هکتوپاسکال ارتفاع آن به 5940 ژیوپتانسیل متر می رسد. پر ارتفاع مذکور در واقع پیچان های است که در مسیر راهش از شمال آفریقا و شبه جزیره عربستان، درونش گرمای بیشتری انباشته شده و شرایط بسیار داغ و سوزانی را حاکم سازدمی. مسیر فرارفت گرما و منبع تامین گرمای موج ابر گرم و میزان فرارفت دمای روزهای مختلف نشان دهنده فرارفتی بودن موجابر گرمایی به وقوع پیوسته در تابستان 1389 است. بروز موج گرمایی مذکور در ایران با اثرات نامطلوب بسیار شدید محیطی، اقتصادی- اجتماعی و بهداشتی همراه بوده است.

Keywords:

موج آبر گرم , تحلیل سینوپتیک , موج گرما , مخاطره جوی , ایران