بررسی زیست بوم در شعر فروغ فرخزاد بر اساس نظریه بوم فمینیسم

در میان مطالعات میان رشته ای، نظریه ادبی بوم نقد که به مطالعه ادبیات و زیست بوم می پردازد نظریه ای کمتر شناخته شده و در عین حال، درخورتوجه در اینگونه مطالعات است. بومنقد، بازگشتی دوباره به پیوند خواننده، متن و جهان است و واکنشی در برابر پسامدرنیسم و پساساختارگرایی به شمار میرود که به مطالعه بین ادبیات و محیط زیست می پردازد؛ لذا این نظریه، با جنبش اجتماعی و فکری فمینیسم که به ارتقای موقعیت اجتماعی زنان در جامعه میاندیشد، پیوند یافته است. یکی از جنبشهای فمینیستی که به بررسی دلایل نابودی طبیعت و محیط زیست میپردازد و نیز به ستیز با استثمار زنان در اجتماع برمیخیزد و بر این باور است که این استثمار در پناه روابط مردسالارانه و تنز6ل جایگاه زن و طبیعت صورت گرفته، مکتب اصالت زن طبیعت (بومفمینیسم) است که از پیوند بومنقد و فمینیسم شکل گرفت. برابریهای اجتماعی، تبیین موقعیت زنان و ارایه تصویری از جامعه مطلوب برای همه، از جمله اصول و مبانی فمینیسم است. اساسی ترین پرسش مکتب بوم فمینیسم این است که مردان تا چه حد حق دارند در آثار ادبی از سوی زن سخن بگویند جدیترین بحثهای نقد فمینیستی در زبان فارسی را میتوان در شعر فروغ فرخزاد یافت. او نخستین شاعری است که احساسات زنانه خود را آزادانهتر از دیگران بیان کرده و زبان و اندیشهاو، کاملا0 زنانه، لطیف، پاک و بیآلایش است. این مقاله میکوشد تا نگرش بومفمینیسم رادرشعر فروغ فرخزاد بازشناخت و واکاوی نماید؛ از این رو، هستیشناسی طبیعت ، فصول و گردش ایام ، عناصر چهارگانه ، درخت و گیاه و موجودات زمینی و آسمانی در پیوند با زبان و اندیشه فروغ فرخزاد مورد کنکاش قرار گرفته است. مقاله حاضر می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که در شعر و افکار شاعر، مفاهیم طبیعتگرایانه تا چه اندازه بازتاب داشته است و دغدغه های فروغ فرخزاد نسبت به محیط وزیست بوم خود چگونه بوده است.

Keywords:

بوم فمینیسم , مطالعات میان رشته ای , فروغ فرخزاد , ادبیات تطبیقی