پایش خشکسالی در استان خراسان رضوی با استفاده از شاخص‌های بارندگی استاندارد (SPI) و شاخص کلاسه‌بندی دامنه بارش (مطالعه موردی: شهرستان‌های مشهد و سبزوار)

خشکسالی پدیده‌ای بلند مدت اقلیمی است که مناطق وسیعی را تحت تاثیر خود قرار داده و سبب رکود شدید اکثر فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی می‌‌شود. جهت پایش و بررسی این پدیده روش‌های متعددی مطرح است، که در این میان روش‌هایی که مبتنی بر بارش بوده از دقت و صحت بیشتری برخوردار هستند زیرا که خشکسالی لزوما به علت کمبود بارش در یک دوره معین می‌باشد. در این بررسی داده‌های مربوط به بارندگی سالانه در یک دوره آماری 47 ساله از ایستگاه‌های سینوپتیک در شهرستان‌های مشهد و سبزوار در خراسان رضوی جمع‌آوری و جهت بررسی و پایش خشکسالی مورد مطالعه قرار گرفت. و به منظور تعیین کمی و تکفکیک سال‌های مرطوب، خشکسالی شدید، متوسط و خفیف و همچنین سال‌هایی با شرایط نرمال، از شاخص‌های بارندگی استاندارد (SPI) و شاخص کلاسه‌بندی دامنه بارش استفاده گردید. نتایج حاصل از شاخص بارندگی استاندارد در شهرستان مشهد نشان داد که 15 سال از 47 سال دارای وضعیت اقلیمی مربوط به شرایط فوق‌العاده مرطوب و فوق‌العاده خشک بوده که به ترتیب در سال‌های 1982 و 1970 به وقوع پیوسته است. همچنین با استفاده از شاخص بارندگی استاندارد در شهرستان سبزوار مشخص گردید که 16 سال از 47 سال دارای وضعیت اقلیمی نرمال بوده که این مقدار با استفاده از شاخص کلاسه‌بندی بارش 19 سال برآورد گردید، و کمترین وضعیت اقلیمی مربوط به شرایط فوق‌العاده مرطوب و فوق‌العاده خشک که به ترتیب در سال‌های 1976 و 1965 اتفاق افتاده است. این نتایج همچنین حساسیت بالای شاخص SPI نسبت بارندگی را نشان می‌دهد.

Keywords:

پایش خشکسالی , شاخص‌های بارندگی استاندارد (SPI) , شاخص کلاسه‌بندی دامنه بارش