تخمین تغذیه آب زیرزمینی در مناطق خشک (مطالعه موردی: آبخوان بیرجند)

آبخوان آبرفتی بیرجند با مساحت 271/2 کیلومتر مربع در بخش مرکزی استان خراسان جنوبی واقع شده است. شهر بیرجند با جمعیتی حدود 200 هزار نفر در مرکز این دشت قرار گرفته و تنها منبع تامین کننده ی آب شرب و کشاورزی این شهر، آب زیرزمینی است. بنابراین برآورد تغذیه آب زیرزمینی برای ارزیابی و چگونگی بهره برداری از آبخوان در این محدوده لازم است. به منظور تخمین تغذیه در آبخوان بیرجند، در این مطالعه از چهار روش نوسانات سطح ایستابی، بیلان جرمی کلر، ایزوتوپی و بیلان آب استفاده شده است. به منظور تخمین تغذیه سطحی در روش نوسانات سطح ایستابی، مقدار متوسط آبدهی ویژه با استفاده از بافت غالب خاک در لاگ های حفاری و نتایج آزمون های پمپاژ 6 درصد در نظر گرفته شد و مقدار متوسط تغذیه سالانه با استفاده از این روش 9 میلیون متر مکعب تخمین زده شد. مقدار تغذیه با استفاده از روش بیلان جرمی کلر نیز تخمین زده شد که به دلیل پایستار نبودن یون کلر در آبخوان مقادیر حاصله در تخمین تغذیه کلی دشت، قابل استفاده نبود. مقدار تغذیه ناشی از بارش با استفاده از ایزوتوپ های پایدار اکسیژن 18 و دوتریم بین 0/24 تا 1/3 میلیون متر مکعب در سال محاسبه شد. مقدار تغذیه محاسبه شده به روش بیلان آب نیز 11/3 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شد. در مجموع مقدار کل تغذیه به آبخوان بیرجند بین 9 تا 11 میلیون متر برآورد گردید که از این مقدار 1/3 میلیون متر مکعب آن مربوط به تغذیه ناشی از بارش و مابقی مربووط به تغذیه ی ناشی از آب های برگشتی در آبخوان می باشد.

Keywords:

تغذیه , نوسانات سطح ایستابی , بیلان جرمی کلر , بیلان آب , ایزوتوپ های پایدار , بیرجند