با توجه به اهمیت پایان نامه ها، رسالات و طرح های پژوهشی در تحصیلات تکمیلی و جایگاهی که در حفظ اعتبار علمی دانشجو و سایر دستاندرکاران پژوهش دارد، نقد صحیح آثار علمی- پژوهشی، یکی از فعالیت های ضروری در حوزه های تخصصی محسوب شده که به ارتقای حوزه های علمی، کمک شایانی می نماید. در این مقاله پس از تبیین برخی مبانی اصول
نقد علمی و توضیح مختصری از ابعاد و انواع آن، یک چارچوب کلی برای
پایان نامه نویسی ذکر می نماییم و سپس در راستای همین چارچوب، یکسری فاکتورهای اساسی و نکات کلیدی که در ارزیابی عناصر اصلی پایان نامه ها نقش داشته اند را در قالب پرسشهایی با فرمت چک لیست (قابل امتیازدهی) ارایه می نماییم. این جداول امتیازدهی، با توجه به حوزه تخصصی مورد پژوهش و استانداردهای خاص ارگان های پژوهشی، قابل تغییر بوده ولیکن درخصوص پایان نامه های پژوهشی دانشگاهی، می تواند دید نسبتا کاملی در خصوص کیفیت اثر و ارزشیابی آن بر پایه شاخص های اساسی ارایه نماید. نقد پایان نامه ها در این مقاله، از سه منظر
نقد ساختاری و محتوایی ، نقد نگارشی و نقد اخلاقی مورد بحث قرار گرفته است