فهم پدیدهی جهانی شدن به عنوان مشخصه ی بارز عصر و پیام های آن برای معماری جهان اسلام

جهانی شدن این پدیده یا به عبارتی فرآیند نه چندان جدید ولی با چهره پرشتاب، فرامرزی و فراگیر متاخر خود، تمام ابعادزندگی جوامع به ویژه بلوک شرق را متاثر ساخته است و معماری به عنوان یک پدیده ی فرهنگی در طراحی محیط زیست، مستثنیاز این قضیه نیست. این جستار با هدف مرور ادبیات موضوعی جهانی شدن با رویکرد کل گرایانه سعی در شناسایی بنیان های نظریمرتبط با پدیده ی جهانی شدن بالاخص وجه فرهنگی آن و نقاط تلاقی معماری اسلامی معاصر در رویارویی با این ویژگی برجستهی عصر حاضر دارد. سئوال این تحقیق این است که چهارچوب های تئوریک اساسی که معماری اسلامی در رویارویی با جهانیشدن با آنها در ارتباط است، کدامند روش شناسی منتخب پژوهش حاضر کیفی از نوع تحلیل توصیفی و تفسیری با استفاده از ابزارکتابخانه ای است. این مقاله پوشش از موضوعاتی نظیر چیستی جهانی شدن (اهمیت، مصادیق و ابعاد)، نظریات جهانی شدن (دسته بندی اول و دوم)، قدمت و ادوار جهانی شدن (جهانی شدن اولیه، مدرن و ارتباطات)، پیامدهای جهانی شدن، جهانی شدن و فرهنگ، اسلام و جهانی شدن و معماری اسلامی و جهانی شدن (مسئله سنت و ابزارهای قضاوت معماری معاصر جوامع مسلمان) را در بر می گیرد. یافته ها حاکی از آن است که ماهیت پیچیده، چندبعدی و رو به رشد روزافزون جهانی شدن، فرهنگی های جوامع سنتی را سخت متاثر ساخته و پیامدهایی همچون اقلیم زدایی، همگونی فرهنگی و بحران هویت را در برداشته است. بهرحال نظریات موافق و میانه روی جهانی شدن نوید فرصت های بازسازی مجدد قدرت های محلی را داده است. بنابراین، معماری های اسلامی معاصر با وجود تجربه ی جهانی شدن کهن، با رویکردهای گوناگون در حال جستجوی پاسخ های مطلوب و محلی به این چالش شگرف جهانی هستند.

Keywords:

جهان شدن , معماری اسلامی , نظریات جهانی شدن , ادوار جهانی شدن , پیامدهای جهانی شدن , جهانی شدن فرهنگی