روشهای عملی اجرای طرحهای آمار کشاورزی

یکی از عوامل توسعه اقتصادی بهبود و گسترش کشاورزی است لازمه این بهبود شناخت عوامل موثر آن می باشد که جهت این شناخت نیازم مبرم به آگاهی و در دست داشتن آمار و اطلاعات دقیق به عنوان ابزاری لازم در شناخت و حل مسائل نه فقط کشاورزی بلکه در زمینه های برنامه ریزی تصمیم گیری، کنترل و نمایش واقعیتهای موجود می باشیم. آنچه مسلم است نیل به این اهداف مستلزم تهیه و اجرای طرحهای مختلف مبتنی برعلم آمار میباشد بدین لحاظ مسئولین بخش کشاورزی در کشور خواستار ایجاد تشکیلات مناسب آماری با توجه به بافت جامعه کشاورزی می باشند تا از این طریق بتوانند واقعیات را چون آینه ای پیش رو داشته باشند. در این راستا متولیان آمار کشاورزی با همه کمبودها و تنگناها اقدام به تهیه طرحهای مختلف آماری نموده اند ولی بایستی اذعان داشت که اقدامات انجام یافته به لحاظ کیفیت و کمیت نیازهای این بخش را که متجاوز از دو هزار قلم آمار می باشد تامین نکرده و نمیکند و این بیانگر این حقیقت است که باید در راه تامین آنها اقدامات اساسی وزیر بنائی انجام گیرد. با توجه به مقدمه بالا ضمن برشمردن مختصری از نقاط قوت و ضعف طرحهای جمع آوری آمارهای کشاورزی به بحث اصلی می پردازیم. افزایش سریع نیازهای اطلاعاتی جوامع و پیچیدگی های آن از یک طرف و معایب سرشماری ها به لحاظ هزینه زیاد، تدارکات مشکل و عدم امکان دستیابی به برخی از اطلاعات در سرشماریها از طرف دیگر، آمارشناسان و دست اندرکاران سازمانهای آماری را بر آن داشت تا برای رفع این مشکل از تکنیک های آمارگیری نمونه ای استفاده بعمل آورند. اگرچه استفاده از نمونه گیری در سرشماریها در سایر زمینه ها مانند طراحی و آزمون روشهای سرشماری، کنترل و ارزیابی نتایج سرشماری و انتشار نتایج زودرس در کشور ما سابقه طولانی دارد ولی تکنیک نمونه گیری به همراه سرشماری تنها در طرح جاری جمعیت سال 1370، مورد استفاده قرار گرفته است. در طرح جاری جمعیت، اطلاعات کلی شامل سن، جنس، وضع اقامت، وضع مهاجرت، محل تولید، تحصیل و سواد، وضع فعالیت و وضع زناشویی از تمام افراد کشور سوال شد و اطلاعات تفصیلی شامل پنج بخش مهاجرت، تحصیلات، اشتغال و بیکاری، بارداری و مرگ و میر تنها از ده درصد خانوارهای کشور اخ گردید. با توجه به شرایط فعلی کشور و نیاز روز افزون به اطلاعات در زمینه های مختلف انتظار میرود در سرشمارهای آینده از تکنیک نمونه گیری به همراه سرشماری استفاده بعمل آید و ضمن جمع آوری اطلاعات تفصیلی و پیچیده مورد نیاز کشور در هزینه سرشماریها نیز صرفه جویی موثر بعمل آورد.